126 rocznica urodzin generała Boruty Spiechowicza (zdjęcia)

• 73. rocznica ostatniej walki i śmierci mjr. Józefa Kurasia "Ognia" (zdjęcia)

W uroczystości wzięła udział delegacja 21. Brygady Strzelców Podhalańskich na czele z dowódcą - gen. bryg. Dariuszem Lewandowskim oraz Wojskową Asystą Honorową. Apel poległych odczytali przedstawiciele kompani reprezentacyjnej.

Nie zabrakło także rekonstrutorów w historycznych mundurach podhalańskich z 5. Batalionu Strzelców Podhalańskich im. gen. Andrzeja Galicy z Przemyśla.

pks/ zdj. Regina Korczak-Watycha

Za Wikipedią:
Ludwik Mieczysław Boruta Spiechowicz ps. „Kopa”, „Morawski” – generał brygady Wojska Polskiego (ur. 20 lutego 1894 w Rzeszowie, zm. 13 października 1985 w Zakopanem).
Po wybuchu I wojny światowej wstąpił w szeregi Drużyn Strzeleckich, a w sierpniu 1914 - do Legionów Polskich. Służył w 1 kompanii I batalionu w 2 pułku piechoty II Brygady jako dowódca kolejno plutonu i kompanii. Był zastępcą dowódcy I batalionu w 4 pułku piechoty. Został ranny w bitwie pod Rarańczą w czerwcu 1915.

Do stycznia 1919 brał udział w obronie Lwowa jako dowódca odcinka II Grupy Operacyjnej, a następnie pułku Strzelców Lwowskich. Skierowany do Francji - pełnił obowiązki dowódcy 1 pułku strzelców polskich, a potem 3 pułku strzelców polskich w Armii Polskiej we Francji gen. Józefa Hallera. Po powrocie do kraju, w kwietniu 1919 został skierowany na front do walki z bolszewikami. Od października 1919 r. był dowódcą 143 pułku Strzelców Kresowych, przemianowanego później na 4 pułk strzelców podhalańskich. Za udział w bitwie pod Grannem otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari.

W maju 1925 objął dowództwo 71 pułku piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Na czele pułku wziął udział po stronie rządowej, w wypadkach majowych 1926. 12 października 1934 został mianowany dowódcą 22 Dywizji Piechoty Górskiej w Przemyślu.

W okresie międzywojennym dał się także poznać jako teoretyk i publicysta wojskowy. Jego artykuły ogłaszane na łamach miesięcznika „Przegląd Piechoty” stanowiły materiał szkoleniowy dla młodszej kadry oficerskiej, były również przyczynkiem do rozważań i dyskusji nad ulepszaniem metod szkolenia w piechocie.

Podczas wojny obronnej w 1939 r. dowodził Grupą Operacyjną „Bielsko” (od 3 września przemianowaną na GO „Boruta”) w składzie: 6 Dywizja Piechoty, 21 Dywizja Piechoty Górskiej, 1 Brygada Górska, batalion ON „Bielsko”, batalion ON „Zakopane” i batalion ON „Żywiec”. 2 września gen. M. Borucie-Spiechowiczowi podporządkowano także 10 Brygadę Kawalerii, dowodzoną przez płk. Stanisława Maczka. GO otrzymała zadanie osłony kierunku na Kraków od południowego zachodu. Oddziały gen. M. Boruty-Spiechowicza miały opóźniać i rozpoznać siły nieprzyjaciela działające na tym obszarze. W pierwszym dniu wojny siły GO powstrzymały niemieckie natarcie. 2 września 6 DP poniosła duże straty pod Pszczyną w walce z niemiecką 5 Dywizją Pancerną. 3 września GO wydatnie opóźniła marsz Niemców na Wieliczkę i Dunajec. Następnie w dniach 7–8 września toczyła ciężkie walki o przeprawy na Dunajcu. Po poważnych zmaganiach z przeważającymi siłami nieprzyjaciela i próbach zorganizowania obrony nad Sanem oddziały gen. M. Boruty-Spiechowicza wycofały się za Tanew, a w dniach 17–20 września uczestniczyły w walkach o przerwanie niemieckiego okrążenia w rejonie Tomaszowa Lubelskiego (patrz: bitwa pod Tomaszowem Lubelskim). W czasie tych walk oddziały polskie zostały rozbite. Generał M. Boruta-Spiechowicz na czele jednego z oddziałów usiłował przebić się w kierunku Lwowa, pozostałe rozbite oddziały 20 września skapitulowały.

We Lwowie był jednym z organizatorów konspiracji antyradzieckiej. Został zastępcą gen. dyw. Mariana Żegoty-Januszajtisa, który stanął na czele Polskiej Organizacji Walki o Wolność. 12 grudnia 1939 opuścił miasto z zamiarem przedostania się do Francji. Przy przekraczaniu granicy z Węgrami został aresztowany przez NKWD. Więziono go w Stanisławowie, a następnie na Łubiance w Moskwie. Po zawarciu układu Sikorski-Majski, w sierpniu 1941 został zwolniony z więzienia. Na wniosek gen. Władysława Andersa, dowódcy Armii Polskiej w ZSRR, został przez Naczelnego Wodza mianowany dowódcą 5 Wileńskiej Dywizji Piechoty. Od marca 1942 roku był dowódcą wojsk ewakuowanych do Iranu.

W grudniu 1945 powrócił do Polski i został przyjęty do Ludowego Wojska Polskiego. Do lipca 1946 pełnił funkcję zastępcy szefa Departamentu Piechoty i Kawalerii w Ministerstwie Obrony Narodowej. Na skutek konfliktu z gen. Karolem Świerczewskim został w lipcu 1946 na własną prośbę przeniesiony do rezerwy, a następnie w stan spoczynku.

W 1964 zamieszkał w Zakopanem, gdzie prowadził głównie działalność kombatancką. Zajmował się sprawami bytowymi swoich byłych żołnierzy, odznaczeniami oraz opieką nad grobami żołnierskimi i pomnikami ku czci poległych. Bardzo mocno zaangażował się także wraz z gen. Romanem Abrahamem w akcję protestacyjną przeciwko radzieckiej dewastacji Cmentarza Orląt we Lwowie. Cieszył się ogromnym szacunkiem w środowiskach kombatanckich, był również członkiem Senioratu Wojska Polskiego, czyli nieformalnej rady najstarszych rangą i dowodzeniem oficerów II Rzeczypospolitej.

Gen. Boruta-Spiechowicz 6 sierpnia 1974 został wybrany przez aklamację przez grupę ok. 100 Legionistów na prezesa honorowego Związku Legionistów Polskich. W proteście przeciw odznaczeniu przez władze PRL radzieckiego przywódcy Leonida Breżniewa Krzyżem Wielkim Orderu Wojennego Virtuti Militari zorganizował w 1976 uroczystość złożenia na Jasnej Górze Orderów Virtuti Militari przez żyjących jeszcze przedwojennych dowódców wojskowych. Jako jeden z pierwszych poparł swoim podpisem słynny List czternastu (lub inaczej List 18) z 14 stycznia 1976, sprzeciwiający się wpisaniu do Konstytucji PRL zapisu o nienaruszalności więzi ze Związkiem Radzieckim. Jednocześnie związał się z opozycją demokratyczną. W 1977 był jednym z założycieli ROPCiO i podpisał tekst jego apelu Do społeczeństwa polskiego, ogłoszonego oficjalnie 26 marca 1977. Należał do utworzonej w grudniu 1978 Rady Sygnatariuszy ROPCiO, a kiedy 10 lutego 1979 zawiązano Komitet Porozumienia na rzecz Samostanowienia Narodu, wśród 28 osób podpisujących deklarację Komitetu na czołowym miejscu widniało też jego nazwisko. 27 września 1981 wziął udział w drugiej turze I Krajowego Zjazdu Delegatów NSZZ „Solidarność”. W 1984, jako najstarszy stażem i funkcją generał w Polsce, obchodził 90. urodziny w Zakopanem.

Zmarł 13 października 1985 w Zakopanem i został pochowany w kwaterze legionowej Nowego Cmentarza w Zakopanem.

opr. s/