"Pod Giewontem" - nowe filmy dokumentalne o losach Górali. Premiera odbędzie się w Nowym Targu i Zakopanem (zdjęcia)

NOWY TARG / ZAKOPANE. Stowarzyszenie Auschwitz Memento zakończyło prace nad filmami dokumentalnymi „Duma i zdrada” oraz "Życie jest śpiywką". W poniedziałek, 12 grudnia w Nowym Targu i we wtorek, 13 grudnia w Zakopanem odbędą się prapremierowe pokazy filmów.
Emisje poprzedzi konferencja dla nauczycieli przedmiotów humanistycznych „W okowach dwóch totalitaryzmów – losy mieszkańców Podhala w latach 1939-1956”. Telewizyjne premiery filmów będą miały miejsce w styczniu przyszłego roku na antenach TVP Kraków i TVP Historia. Obrazy powstały w ramach projektu „Pod Giewontem” zrealizowanego przez Stowarzyszenie Auschwitz Memento dzięki wsparciu PO Fundusz Inicjatyw Obywatelskich 2011.

O przygotowaniach do realizacji filmów pisaliśmy tutaj.

Poniedziałkowa konferencja zatytułowana "Pod Giewontem - w okowach dwóch totalitaryzmów 1939 - 1956" rozpocznie się w nowotarskim urzędzie miasta o godz. 11.

W programie znajdzie się kilka wykładów. Dr. Maciej Korkuć z IPN opowie o Goralenvolki i Konfederacji Tatrzańskiej, jako dwóch postawach Podhalan w czasie II wojny światowej. "Działalność niepodległościowa młodzieży podhalańskiej po zakończeniu II wojny światowej" - to temat wykładu doc. Grzegorza Baziury z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Mgr. Zbigniew Klima z Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Rotmistrza Witolda Pileckiego wygłosi wykład zatytułowany "Historia mówiona - jak budować społeczeństwo obywatelskie na przykładzie projektu "Pod Giewontem - w okowach dwóch totalitaryzmów 1939 - 1956". Z kolei tematem budowania pamięci o małych ojczyznach zajmie się mgr Teresa Szakiel (Małopolskie Centrum Doskonalenia Nauczycieli).

Następnie zaplanowano projekcję filmu pt. "Duma i Zdrada", którą poprzedzi spotkanie z Mirosławem Krzyszkowskim i Dariuszem Walusiakiem. Reżyserzy podziela się refleksjami na temat produkcji tego obrazu.

Na spotkanie zapraszają władze miasta, Stowarzyszenie Auschwitz Memento oraz Małopolski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli.

======
„DUMA I ZDRADA”
Czas trwania: 43 minuty
Scenariusz: Mirosław Krzyszkowski, Dariusz Walusiak, Bogdan Wasztyl
Realizacja: Mirosław Krzyszkowski, Dariusz Walusiak

Film „Duma i zdrada” to opowieść o wyborach dokonywanych przez człowieka w obliczu ważnych wydarzeń historycznych. Jej treścią są wydarzenia drugiej wojny światowej wciąż mało znane, gdyż zarówno wstydliwa góralska kolaboracja, którą w źródłach znaleźć można po hasłem Goralenvolk, jak i działania Konfederacji Tatrzańskiej i oddziałów Szaroty stanowią wciąż poważne wyzwanie dla historyków, wydawców i filmowców. Twórcom udało się dotrzeć do unikatowych świadectw i osób, których rodziny dotknęła, często boleśnie, historia.

Walory artystyczne filmu i jego emocjonalny przekaz wzmacniają fabularyzowane inscenizacje z udziałem grup rekonstrukcyjnych oraz ekspresyjne zdjęcia. Autorzy postanowili ukazać zjawisko Goralenvolku w kontekście rodzin, również potomków osób uwikłanych w kolaborację z Niemcami. Mówią także o ruchu oporu na Podhalu, w tym działalności Konfederacji Tatrzańskiej.

Zdjęcia do filmu realizowane były w Zakopanem, Nowym Targu, Chochołowie i na Hali Wachowej. W scenach fabularyzowanych uczestniczyło kilkadziesiąt osób, głównie członków grup rekonstrukcji historycznych Stowarzyszenia Miłośników Polskiej Broni i Barw "PERKUN", "17.INFANTERIE DIVISION" oraz SRH Błyskawica z Waksmundu.

"ŻYCIE JEST ŚPIYWKĄ”
Czas trwania: 22 minuty
Scenariusz: Mirosław Krzyszkowski, Dariusz Walusiak, Bogdan Wasztyl
Realizacja: Mirosław Krzyszkowski, Dariusz Walusiak

To refleksyjna opowieść oparta na losach Władysława Szepelaka, poety, partyzanta, więźnia "Palace". - Władysław Szepelak, który przeżył pobyt w obozach koncentracyjnych Auschwitz i Mauthausen to niezwykle skromny człowiek i wielki patriota - mówi reżyser Dariusz Walusiak. - Za własne pieniądze stawia pomniki i funduje tablice upamiętniające swego dawnego dowódcę i kolegów z oddziału partyzanckiego.

Władysław Szepelak miał 15 lat, gdy wybuchła wojna. W okresie hitlerowskiej okupacji, gdy tylko nadarzyła się taka okazja, wraz z ojcem wstąpił do Związku Walki Zbrojnej (oddział kpt. Wojciecha Bolesława Duszy „Szaroty”, który m.in. zwalczał góralską kolaborację), przybierając pseudonim „Mały”. We wrześniu 1943 r. Gestapo otoczyło dom Szepelaków w Bielance. Zginął ojciec, babcia i jeden z partyzantów, Władysław zaś wraz z matką i stryjem zostali aresztowani i osadzeni w więzieniu w Czarnym Dunajcu, później w zakopiańskim „Palace” i na Montelupich w Krakowie, by stamtąd trafić do KL Auschwitz. Matka i stryj zginęli a w Auschwitz, a Władysław oznaczony numerem 168061 w lutym 1944 r. został wywieziony do Mauthausen. Gdy amerykańskie wojska zajęły obóz, ważył 37 kilogramów, był chory na gruźlicę płuc, miał odmrożone palce rąk i nóg. Po powrocie w rodzinne strony dom swój zastał zasiedlony przez sąsiadów, więc wyjechał na ziemie odzyskane. W 1951r. przeciwstawiając się przystąpieniu do spółdzielni produkcyjnej ponownie musiał porzucić swoje gospodarstwo. Postanowił wrócić do Bielanki. Imał się różnych robót, m.in. budował Nową Hutę i kombinat skórzany w Nowym Targu. Po przejściu na emeryturę w 1981r. oddał się pracy społecznej. Jako kierownik budowy pracował przy wznoszeniu kościołów. Jednak największą pasją w jego życiu jest pisanie wierszy. Za swą twórczość otrzymał m.in. nagrodę Oskara Kolberga, a pieniądze z nagrody przeznaczył na fundowanie tablic i pomników upamiętniających swego dowódcę i kolegów z oddziału partyzanckiego.

opr. s/

Zdj. Stowarzyszenia Auschwitz Memento

copyright 2007 podhale24.plData publikacji: 09.12.2011 00:51