Seminarium naukowe w Nowym Targu: Stefan Banach - matematyczny geniusz o podhalańskich korzeniach (zdjęcia)
NOWY TARG. W auli Podhalańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej odbyło się dziś seminarium naukowe poświęcone życiu i twórczości największego polskiego matematyka w historii - prof. Stefana Banacha. Uczony był synem górala z Ostrowska, Stefana Greczka.
Postać wybitnego matematyka, jednego z trójki - obok Mikołaja Kopernika i Marii Skłodowskiej-Curie - najwybitniejszych i najbardziej znanych na świecie polskich uczonych, przybliżyła jego siostrzenica, prof. Monika Waksmundzka-Hajnos. Ona sama również związana jest z Podhalem - jej ojciec urodził się w Waksmundzie, dziadek pochodził z Ostrowska, z Podhala pochodzi też jej mąż. Monika Waksmundzka-Hajnos jest profesorem nauk farmaceutycznych, prodziekanem na wydziale farmaceutycznym Uniwersytetu Medycznego w Lublinie.
- Wychowałam się wśród opowieści mojej matki o Stefanie Banachu - mówiła, że matka wspominała swojego przyrodniego brata z ogromną życzliwością i uznaniem dla jego osoby i dokonań.
Stefan Banach urodził się 1892 roku w Krakowie, jako nieślubny syn Katarzyny Banach (pochodziła z okolic Lipnicy Murowanej) i Stefana Greczka, rolnika z Ostrowska, żołnierza armii austriackiej, potem urzędnika-samouka. Katarzyna Banach zrzekła się opieki nad synem, przekazała go ojcu, ten zaś oddał chłopca pod opiekę zaprzyjaźnionej rodzinie. Matki nigdy nie poznał. W Krakowie Stefan Banach ukończył szkołę ludową i gimnazjum. Ogólną edukacją chłopca zajął się krakowski literat, fotograf, z pochodzenia Francuz - Juliusz Mien. To dzięki niemu Stefan Banach znakomicie władał językiem francuskim.
Po krótkiej przygodzie z Uniwersytetem Jagiellońskim wyjechał do Lwowa i rozpoczął studia na Politechnice Lwowskiej. Szybko dostrzeżono jego nieprzeciętny, matematyczny talent. I choć nie skończył studiów, które przerwała I wojna światowa, rozpoczął karierę naukową. W 1920 roku został asystentem prof. Antoniego Łomnickiego, tego samego roku uzyskał też tytuł doktora nauk matematycznych. To dla niego prezydent RP uchylił zasadę, że trzeba mieć magisterium, aby otrzymać stopień naukowy. Ożenił się z Łucją Braus, na świat przyszedł jego jedyny syn - Stefan junior. W 1922 roku habilitował się na Uniwersytecie Jana Kazimierza, a pięć lat później uzyskał tytuł profesora zwyczajnego.
Kolejne lata to rozliczne badania naukowe, międzynarodowe odczyty, nagrody, funkcje i stanowiska. Dorobek Stefana Banacha to liczne podręczniki szkolne i akademickie, ale przede wszystkim 63 międzynarodowe publikacje, które przyniosły mu ogromne uznanie i rozgłos. Otrzymał nawet ofertę ze Stanów Zjednoczonych pracy nad stworzeniem bomby wodorowej, ale odmówił. Chociaż analiza funkcjonalna i teoria miary przyniosły mu sukces i stały się głównymi tematami jego pracy naukowej, to jego rozliczne prace wniosły niemały wkład w rozwój także innych dziedzin matematyki. Zmarł 31 sierpnia 1945 roku we Lwowie na raka płuc.
Wykład prof. Moniki Waksmundzkiej-Hajnos przyjęto burzą oklasków. Drugi wykład podczas dzisiejszego seminarium - pt. „Stefan Banach. Niezwykłe życie” - wygłosiła mgr Emilia Jakimowicz. Nie odbył się natomiast wykład prof. Józefa Zająca, który miał przybliżyć dokonania naukowe matematyka. Ze względów rodzinnych musiał odwołać przyjazd do Nowego Targu.
Po wykładach w murach Centrum Dydaktyczno-Bibliotecznego na Kokoszkowie otwarto wystawę pt. „Stefan Banach 1892-1945” oraz odbył się pokaz filmu dokumentalnego fabularyzowanego pt. „Przestrzenie Banacha” w reżyserii Krzysztofa Langa.
Organizatorem seminarium była Podhalańska Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa.
r/ zdjęcia Michał Bachulski