Czad i ogień - obudź czujność! Straż radzi jak ustrzec się pożaru

Do ogrzewania budynków wykorzystuje się głównie piece lub kotły opalane paliwem stałym, ciekłym lub gazowym, a jako urządzenia dogrzewające pomieszczenia stosowane są różnego rodzaju piecyki gazowe, elektryczne itp. Stwarzają one zagrożenia, które uwarunkowane są stanem technicznym i prawidłową obsługą całego systemu grzewczego. 

Zagrożenia mogą zaistnieć w różnych miejscach budynku i w różnych fazach funkcjonowania systemu. W piwnicach lub w pomieszczeniach użytkowych najczęściej znajdują się kotłownie, gdzie w piecach lub kotłach odbywa się proces spalania paliw. Przez wyższe kondygnacje, poddasze i dach przebiegają przewody dymowe lub spalinowe a także wentylacyjne zakończone kominami, które odprowadzają produkty spalania i napowietrzają obiekt. Wynika z tego, że zagrożenie pożarowe może zaistnieć od piwnicy po dach. Wystarczy jakieś niedopatrzenie, nie najlepszy stan techniczny systemów wentylacyjnych, dymowo-spalinowych czy też urządzeń grzewczych albo nieszczęśliwy zbieg okoliczności i może dojść do wybuchu, pożaru lub zatrucia tlenkiem węgla (zaczadzenia). 

Zaczadzenie może być spowodowane tym, że w okresie zimowym większość osób uszczelnia otwory okienne i drzwiowe przed zimnem. Ogranicza się przez to wymianę powietrza, a tym samym nie dostarcza się wystarczających ilości tlenu do budynku. Deficyt tlenowy prowadzi do niepełnego spalania paliwa w urządzeniach grzewczych, a produktem takiego spalania jest tlenek węgla potocznie zwany czadem, który emitowany jest do pomieszczeń wskutek braku odpowiedniej wentylacji.

Gromadzący się w pomieszczeniach czad jest niewidoczny i niewyczuwalny dla zmysłów człowieka. W przypadku człowieka - wystąpienie charakterystycznych objawów uzależnione jest od stężenia CO w otoczeniu, rodzaju wykonywanej pracy (jest to związane ze współczynnikiem wentylacji płuc) oraz od wielu innych czynników.
W pomieszczeniach zamkniętych, przy bardzo wysokich koncentracjach CO, już po kilku wdechach może nastąpić tzw. zatrucie błyskawiczne, prowadzące do zgonu. Przy takich stężeniach śmierć może nastąpić natychmiast, bez objawów ostrzegawczych, wskutek porażenia układu oddechowego oraz ostrej niewydolności układu krążenia.

Postępowanie w przypadku zatruć tlenkiem węgla (CO):
wynieść z pomieszczenia, w którym występuje CO, z zapewnieniem własnego bezpieczeństwa (w razie potrzeby akcję ratowniczą przeprowadzi straż pożarna
z zastosowaniem sprzętu ochrony dróg oddechowych),
zapewnić dopływ czystego świeżego powietrza,
unikać obciążenia wysiłkiem fizycznym,
jeśli to możliwe podać tlen

Należy zaznaczyć, że w 90% zgon człowieka nie powoduje ogień i wysoka temperatura, lecz wdychanie produktów spalania.

 By uniknąć sytuacji zagrożenia podajemy kilka zasad, które warto przestrzegać by uniknąć pożaru od urządzeń grzewczych:

- stosuj w budynku sprawdzone, dopuszczone do użytku na naszym rynku urządzenia i systemy grzewcze,
- nie składuj materiałów palnych (opału, makulatury, palnych śmieci, szmat) obok pieca i innych urządzeń grzewczych,
- nie przechowuj materiałów palnych oraz nie stosuj wykonanych z materiałów palnych elementów wystroju i wyposażenia wnętrz w odległości mniejszej niż 0,5m od urządzeń i instalacji, których powierzchnie mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej 100°C,
- nie użytkuj elektrycznych urządzeń ogrzewczych i gazowych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym,
- nie używaj uszkodzonych urządzeń grzewczych oraz w sposób niezgodny z instrukcją obsługi. Naprawę powierz wykwalifikowanemu serwisowi,
- nie pozostawiaj urządzeń grzewczych bez nadzoru osoby dorosłej, jeżeli urządzenie nie jest przewidziane do samodzielnej pracy,
- przewody dymowe, spalinowe i wentylacyjne poddawaj systematycznej kontroli, co najmniej raz w roku. Kontrole powinien przeprowadzać kominiarz posiadający stosowne kwalifikacje i uprawnienia do tego typu prac.

Właściciele obiektów ogrzewanych paliwem stałym, ciekłym lub gazowym są obowiązani do usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych, spalinowych, co najmniej:

1. Zanieczyszczenia z przewodów dymowych od palenisk opalanych paliwem stałym, co najmniej cztery razy w roku,
2. Zanieczyszczenia z przewodów spalinowych od palenisk opalanych paliwem ciekłym i gazowym, co najmniej dwa razy w roku,
3. Zanieczyszczenia z przewodów dymowych i spalinowych od palenisk zakładów zbiorowego żywienia i usług gastronomicznych, co najmniej raz w miesiącu, jeżeli przepisy miejscowe nie stanowią inaczej. W wymienionych obiektach usuwa się zanieczyszczenia z przewodów wentylacyjnych co najmniej raz w roku, jeżeli większa częstotliwość nie wynika z warunków użytkowych (Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 6, poz. 22). Szczególną dbałość o czystość przewodów powinny wykazywać osoby, które stosują gorsze gatunki węgla, np. miał węglowy. Właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów ogrzewanych paliwem stałym, ciekłym lub gazowym są obowiązani, zgodnie z prawem, do usuwania zanieczyszczeń z przewodów dymowych i spalinowych. Doradzamy korzystanie z usług fachowców.   

W celu uniknięcia sytuacji stwarzającej zagrożenie zatruciem tlenkiem węgla w budynku, należy przestrzegać zasad określonych w części pierwszej, a ponadto:

- nie należy stosować do ogrzewania pomieszczeń, w których stale przebywają ludzie gazowych przenośnych urządzeń promiennikowych,
- nie należy ogrzewać pomieszczeń za pomocą kuchni gazowych gdyż może to spowodować poważne zatrucia,
w pomieszczeniach, których występuje spalanie paliwa należy zapewnić skuteczną wentylację,
- nie należy zatykać kratek wentylacyjnych w drzwiach do łazienki oraz od przewodów wentylacyjnych,
w pomieszczeniu, w którym zachodzi spalanie paliwa z grawitacyjnym odprowadzaniem spalin z wykorzystaniem do spalania powietrza z pomieszczenia, stosowanie mechanicznej wentylacji wyciągowej jest zabronione,
- wszelkie prace naprawcze, przeróbki, modernizacje i prace konserwacyjne przy urządzeniach na paliwo stałe, ciekłe i gazowe powinny wykonywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje,

Przypominamy, gdy powstanie pożar:
- dzwoń pod numer straży pożarnej - 998 lub 112 (podaj swoje imię i nazwisko, dokładny adres, co się pali oraz czy jest zagrożone życie ludzkie - wykonuj polecenia strażaków),
- zaalarmuj pozostałych domowników oraz sąsiadów,
- jeżeli masz taką możliwość przystąp do gaszenia pożaru,
- gdy zauważyłeś pożar w mieszkaniu zakręć gaz, wyłącz prąd, zamknij okna i drzwi, aby ograniczyć dopływ tlenu, a tym samym możliwość rozprzestrzeniania się pożaru,
- gdy nie jesteś w stanie sam ugasić ognia jak najszybciej opuść zagrożone miejsce.

Źródło: KP PSP Nowy Targ, oprac. r/