"Artyści Zakopiańscy 2020"

Kolejna odsłona pozwoli na ukazanie całego spektrum dyscyplin, postaw, kierunków. Wzorem poprzednich edycji do wystawy zaproszeni zostali artyści profesjonalni, niezrzeszeni i zrzeszeni w ZPAP o/zakopiański. W roku 2020 obchodzimy 200. rocznicę urodzin dra Tytusa Chałubińskiego, a uchwałą Rady Miasta Zakopane rok 2020 został ogłoszony rokiem dra Tytusa Chałubińskiego. Miejska Galeria Sztuki im. Wł. hr. Zamoyskiego, włączając się w te obchody, jako temat tegorocznego projektu wystawienniczego wybrała tę wybitną postać.

Sylwetka Tytusa Chałubińskiego, legendarnego „Króla Tatr”, jego epoka, dokonania i testament ideowy stanowią niezwykłe źródło inspiracji artystycznej. Przygotowana przez Miejską Galerię Sztuki z okazji 200. rocznicy urodzin i roku Tytusa Chałubińskiego ekspozycja, jest istotnym przyczynkiem do refleksji nad aktualnością czynników kulturotwórczych, które powodowały Chałubińskim oraz zadecydowały o micie Zakopanego i legendzie Tatr.

Artystyczna i ideowa formuła ekspozycji pozwala zrozumieć i docenić osobowość ukształtowaną zachwytem nad naturą gór, fascynacją lokalną kulturą i sztuką, wszechstronnymi zainteresowaniami naukowymi i hipokratejską, humanistyczną empatią. Wyjątkowe znaczenie Chałubińskiego dla historii Zakopanego i Tatr cechuje specyficzny dla polskich pionierów i eksploratorów etos odkrywcy. Bez typowych dla tamtej epoki kolonialnych i imperialnych instynktów, w duchu romantycznych misji Edmunda Strzeleckiego, Ignacego Domeyki, Bronisława Malinowskiego czy Bronisława Piłsudskiego.

Podobnie jak wielu innych wybitnych twórców zakopiańskiego mitu, przywiodła go pod Giewont kompensacja, tęsknota i poszukiwanie najczystszych prapierwiastków duchowości i kultury narodowej w enklawie nieskażonej natury. To był naturalny proces kształtowania elit intelektualnych narodu podzielonego kordonami zaborców. To dzięki takim postaciom ówcześnie zdefiniowana wizja tatrzańskiej kotliny, która do dzisiaj funkcjonuje w zbiorowej świadomości, bliższa jest szczęśliwej Arkadii niż „Czarodziejskiej Górze” Tomasza Manna.

Duchowy i materialny testament Tytusa Chałubińskiego to koncepcja klimatyczna i zdrowotna tatrzańskiej kotliny, to tradycja turystycznej i naukowej eksploracji Tatr, to wytyczone szlaki jego wypraw „bez programu”, to Las Chałubińskiego i Wrota Chałubińskiego, to ulica, szpital i muzeum jego imienia. To dowód żywej pamięci i trwałej obecności tej charyzmatycznej postaci w zbiorowej pamięci zakopiańczyków.

Czas, w którym żyjemy i pandemiczne doświadczenie, które stało się zjawiskiem globalnym, nieoczekiwanie nadało ekspozycji nowy znaczący kontekst, każe inaczej rozłożyć akcenty i ponownie zmierzyć się z obiegowym mitem Chałubińskiego, dostrzec w jego wizji i misji aktualność i wartość wątków humanistycznych. Mam nadzieję, że Państwu zwiedzającym tę ekspozycję będzie towarzyszyć refleksja nad rolą sztuki w konfrontacji mitu z rzeczywistością i pozwoli odpowiedzieć sobie na nurtujące pytanie: ile w dzisiejszym Zakopanem, ile w nas samych ocalało ze szczęśliwej Arkadii Tytusa Chałubińskiego?

Lidia Rosińska-Podleśny / Miejska Galeria Sztuki im. Wł. hr. Zamoyskiego