Karpaty które łączą
Historia spotkań ludzi gór rozpoczęła się od pierwszego Święta Gór w Zakopanem w 1935 roku. Nawiązując do tejże historii, w 2015 roku zrodziła się inicjatywa organizowania corocznych spotkań – Zjazdów Karpackich.
W tym roku impreza powróciła na Podhale, w gościnne progi Instytutu Dziedzictwa Niematerialnego Ludów Karpackich w Ludźmierzu. Kilkudniowym wydarzeniom towarzyszyły liczne spotkania z twórczością i rzemiosłem, występy artystyczne, prelekcje i wystąpienia ludzi gór i całodzienny festiwal z udziałem górali i ich koni na ludźmierskich błoniach.
Niepowtarzalną okazją zgłębienia tajemnic jednego z najbardziej fascynujących regionów Europy była konferencja naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego, badaczy i zarazem pasjonatów z różnych dziedzin, którzy ukazali barwną historię i tradycję, aż po współczesne wyzwania społeczne i kulturowe.
Charakterystykę fizyczno-geograficzną Karpat w barwny sposób przedstawił profesor Jarosław Balon, autor ponad dwustu publikacji. W konkluzji końcowej określił Karpaty jako góry, doliny i kotliny, łączące ludzi, którzy tam żyją.
Profesor Stanisława Trebunia-Staszel, dyrektor Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UJ, zajmuje się etnografią Polski i Karpat, a przedmiotem jej badań są m.in. lokalne tradycje, przeniosła słuchaczy w świat Karpat, strojami zaznaczonymi. Stroje, jako część kultury, która jest zwierciadłem, w którym człowiek ogląda prawdę o sobie – zacytowała za ks. prof. J. Tischnerem prelegentka, pochodząca przecież z Podhala.
Przywołano także muzyczne wydarzenia ludzi gór, takie jak festiwale ziem górskich czy występy zespołu „Małe Podhale”, w którym nieżyjący już Andrzej Haniaczyk, przez pięćdziesiąt lat pełniący funkcję kierownika artystycznego, skupiał regionalne zespoły dziecięce z Jabłonki na Orawie, Krościenka w Pieninach, z Jurgowa na Spiszu, Chochołowa, Kościeliska i Białego Dunajca na Podhalu.
O tradycyjnych i współczesnych formach muzyki karpackiej mówiła dr Bożena Lewandowska, muzykolog, uczestniczka i juror przeglądów i festiwali folklorystycznych, ogólnopolskich i międzynarodowych. O roli dziecka w kulturze tradycyjnej wsi karpackiej - dawniej i dziś opowiedziała dr Dorota Majerczyk, a dr Dominik Kaim o wpływie populacji karpackich wilków i niedźwiedzi na zmiany użytkowania ziemi.
Tegoroczny, VI Karpacki Zjazd Karpacki przechodzi do historii, którą upamiętni odsłonięta przy ludźmierskim Instytucie tablica pamiątkowa.
js/