Czy pracodawca może odmówić przyjęcia e-zwolnienia L4? (art. sponsorowany)
Choroba, która uniemożliwia podjęcie lub kontynuowanie pracy, jest podstawą do uzyskania zwolnienia lekarskiego. Pacjenci mogą jednak mieć obawy, szczególnie osoby często przebywające na L4, czy pracodawca może zakwestionować zasadność zwolnienia i go nie przyjąć, zwłaszcza jeśli pochodzi ono z konsultacji przeprowadzonych online.
Część pracodawców może potencjalnie kwestionować dostarczone przez pracownika L4, poddać je w wątpliwość lub zwrócić się do ZUS z prośbą o przeprowadzenie kontroli pacjenta w celu sprawdzenia, czy stosuje się on do zaleceń lekarskich.
Jakie są podstawy prawne dla odmowy przyjęcia e-zwolnienia L4?
Pracodawca, czyli w praktyce szef, kierownik lub menedżer, ma obowiązek uznania przedstawionego przez pracownika zwolnienia lekarskiego. Nie może jednocześnie podważać sposobu, w jaki L4 zostało wystawione - niezależnie od tego, czy zwolnienie zostało wystawione przez lekarza podczas:
- wizyty stacjonarnej w przychodni, prywatnym gabinecie lekarskim, szpitalu lub na SOR,
- wizyty domowej,
- konsultacji zdalnej przez Internet lub telefon.
Kwestię uznania zwolnienia przez pracodawcę reguluje Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2022 r. poz. 1732) oraz Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 10 stycznia 2018 r. w sprawie trybu i sposobu orzekania o czasowej niezdolności do pracy, wystawiania zaświadczenia lekarskiego oraz trybu i sposobu sprostowania błędu w zaświadczeniu lekarskim (Dz.U. z 2018 r. poz. 15).
W praktyce oznacza to, że nieobecność pracownika w pracy na podstawie e-zwolnienia lekarskiego jest usprawiedliwiona. W związku z tym pracownik otrzymuje pomniejszone wynagrodzenie za ten okres (80% podstawy) lub zasiłek chorobowy w przypadku dłuższego L4. Ponadto pracodawca jest zobowiązany do terminowej wypłaty świadczeń oraz respektowania praw pracownika, np. nie zlecania pracy w czasie trwania zwolnienia.
Kiedy pracodawca może kwestionować e-zwolnienie?
Pracodawca w określonych sytuacjach ma prawo zgłosić swoje wątpliwości związane z L4 wystawionym na pracownika do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Argumentem przemawiającym za zasadnością takiego zgłoszenia może być podejrzenie nieprzestrzegania zaleceń lekarskich. Na przykład, jeśli L4 zawiera kod ?1", zobowiązujący do leżenia w łóżku, a pracownik jest widziany poza domem, pracodawca może zgłosić to do ZUS.
Uzasadnione podejrzenie może dotyczyć także częstego wykorzystywania L4 przez pracownika, mimo ogólnie dobrego stanu zdrowia, lub podejrzenia, że pracownik w czasie zwolnienia lekarskiego podjął pracę zarobkową, np. na rzecz byłego pracodawcy lub podmiotu konkurencyjnego.
W związku z tym pracodawca może zwrócić się do ZUS z prośbą o kontrolę zasadności wystawionego zwolnienia lekarskiego. Wspomniany urząd może podjąć kilka działań, które obejmują m.in.:
- sprawdzenie i weryfikację dokumentacji medycznej, takiej jak karta pacjenta,
- rozmowę z pracownikiem, podczas której porównywane są informacje zawarte w dokumentacji medycznej z tym, co pracownik przekazał lekarzowi - ma to na celu wychwycenie ewentualnych nieścisłości między dokumentacją a deklaracjami pracownika,
- skierowanie pracownika na badanie do lekarza orzecznika wyznaczonego przez ZUS,
- wizytę kontrolną w miejscu, w którym pracownik powinien przebywać podczas zwolnienia.
Jakie są prawa pracownika w przypadku odmowy przyjęcia e-zwolnienia?
Pracownik, który z powodu choroby był zmuszony pójść na zwolnienie, ma pełne prawo do obrony, ponieważ pracodawca jest zobowiązany przyjąć dostarczone zwolnienie lekarskie. Co może zrobić pracownik w przypadku, gdy pracodawca odmawia akceptacji L4? Pracownik powinien działać szybko, aby zabezpieczyć swoje prawa i uniknąć dalszych konsekwencji.
Pracownik może zgłosić się do:
- ZUS,
- Państwowej Inspekcji Pracy.
W sytuacjach krytycznych pracownik może udać się do sądu pracy, szczególnie jeśli pracodawca bezpodstawnie zwolnił pracownika lub odebrał mu prawo do wynagrodzenia za czas choroby.
Jakie są konsekwencje prawne dla pracodawcy za odmowę przyjęcia e-zwolnienia?
Pracodawca naraża się na odpowiedzialność prawną i finansową w przypadku odmowy przyjęcia e-zwolnienia. Takie działanie może być uznane za naruszenie praw pracowniczych, co dodatkowo pogarsza sytuację pracodawcy. Zgodnie z Kodeksem pracy, odmowa przyjęcia e-zwolnienia bez uzasadnienia oraz nieprawidłowe wypłacenie wynagrodzenia chorobowego mogą skutkować nałożeniem mandatu lub grzywny w wysokości od 1000 do 30 000 zł przez Państwową Inspekcję Pracy. Z kolei ZUS może przeprowadzić kontrolę dokumentacji pracowniczej, a w razie stwierdzenia nieprawidłowości wszcząć postępowanie administracyjne, które może zakończyć się naliczeniem odsetek za ewentualne nieścisłości i błędy w naliczaniu składek.
Jakie kroki należy podjąć, gdy pracodawca nie akceptuje e-zwolnienia?
Jeżeli pracodawca odmawia przyjęcia e-zwolnienia, w pierwszej kolejności warto skonsultować się z prawnikiem. Jego zadaniem jest m.in.:
- zbadanie, czy istnieją podstawy do podważenia wystawionego L4,
- pomoc w obronie pracownika, np. przed niewypłaceniem środków z tytułu niezdolności do pracy,
- ochrona przed innymi konsekwencjami w relacji pracownik-pracodawca, takimi jak kara nagany lub zwolnienie dyscyplinarne.
Pacjent powinien zasięgnąć również dodatkowych informacji bezpośrednio w:
- Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych (ZUS),
- Państwowej Inspekcji Pracy (PIP).
To urzędy, które mają za zadanie w sposób pośredni lub bezpośredni chronić prawa zarówno pracownika, jak i pracodawcy.