"W celach tortur - biura muzeum!" Apel do Rodzin więźniów Palace i ludzi, którym pamięć o ofiarach nie jest obojętna
ZAKOPANE. Willa Palace, zwana "Katownią Podhala", to miejsce gdzie w czasach okupacji mieściła się siedziba gestapo oraz więzienie. Powstać ma tam muzeum walki i męczeństwa, upamiętniające ofiary niemieckiego, nazistowskiego terroru. Obecnie właścicielem budynku jest Muzeum Tatrzańskiego. Nie ustają jednak głosy niepokoju, co do wizji tworzonego muzeum
Willa jest oddziałem Muzeum Tatrzańskiego, w którym powstanie muzeum poświęcone II wojnie światowej na Podtatrzu. Od kilku miesięcy Muzeum Tatrzańskie pracuje nad dokumentacją remontu konserwatorskiego, scenariuszem wystawy, opracowywaniem materiałów archiwalnych oraz pozyskiwaniu pamiątek i świadectw. Prace budowlane mają ruszyć lada chwila.
Oto apel, jaki otrzymaliśmy od Komitetu Obrońców Palace:
"Hotel Palace w Zakopanem – tu od 1939 roku przez lata okupacji mieścił się komisariat Gestapo. Miejsce, które ze względu na okrutne tortury, stosowane w czasie przesłuchań przez niemieckich oprawców, zostało nazwane Katownią Podhala. W miejscu tym torturowanych było kilka tysięcy Polaków. Przebywały w nim nasze rodziny, nasi bliscy, sąsiedzi. To właśnie w tym miejscu znaczna część z nich została zamordowana. Wielu więźniów było stamtąd wysyłanych do niemieckich obozów koncentracyjnych. Ogromna część z nich nie powróciła.
17 kwietnia 2021 roku wicepremier i minister kultury prof. Piotr Gliński wizytował w Zakopanem. Jak zapowiedział: „Planem najbliższym jest budowa nowego oddziału, poświęconego smutnej historii II wojny światowej, mowa o Muzeum Palace. Ten plan jest aktualny. Rozmawiamy o przekształceniach prawno-organizacyjnych i finansowych. Będzie to kolejny oddział Muzeum Tatrzańskiego.”
Z kolei dyrektor Muzeum Tatrzańskiego Anna Wende-Surmiak dodała, że koncepcja funkcjonalno-użytkowa została już zatwierdzona.
Budynek Palace jako cały obiekt został wpisany do rejestru zabytków w 2000 roku. Tymczasem Małopolski Wojewódzki Konserwator Zabytków Delegatura w Nowym Targu zakwalifikował tylko jego niewielką część do nadzoru konserwatorskiego. Dopiero pisma kierowane do tej instytucji spowodowały rozszerzenie tegoż nadzoru na cały budynek.
Niestety realizacja koncepcji funkcjonalno-użytkowej w dalszym ciągu spowoduje uszkodzenie zabytku oraz jego niewłaściwe wykorzystanie. Planowany zakres prac, a dotyczący przebudowy, rozbudowy i prac remontowo - konserwatorskich wprowadza głębokie zmiany w substancji budynku Palace polegające na wyburzaniu ścian na poszczególnych kondygnacjach, czyli trwałe, nieodwracalne uszkodzenia i zniszczenia pierwotnej substancji obiektu Palace. Ponadto, przebudowa zaplanowana jest tak, aby część powierzchni budynku Palace zmieniło swoje funkcje historyczne na takie, które będą zupełnie niezwiązane z historyczną działalnością przyszłego Muzeum Palace. W zatwierdzonej Koncepcji funkcjonalno – użytkowej Muzeum Palace zaplanowano wykorzystanie między innymi powstałych w ten sposób powierzchni na powierzchnie biurowe, widowiskowe, czy gastronomiczne. Ma tu miejsce zmiana przeznaczenia funkcji funkcjonalno - użytkowej na funkcje historycznie niezwiązane z działalnością przyszłego Muzeum Palace.
Jak wspominał w 2019 roku starosta tatrzański Piotr Bąk: “Mamy nadzieję, że powstanie tam piękne muzeum, które będzie upamiętniać tych, którzy przeszli przez to krwawe miejsce, ale będzie przede wszystkim pełnić funkcję edukacyjną dla przyszłych pokoleń.”
Dzisiaj okazuje się, że prawie 40 % powierzchni budynku zostanie przeznaczona do użytkowania niezgodnego z założeniami.
Bestialskie znęcanie się nad Polakami, mordowanie ich w wyrafinowany sposób odbywało się w całym budynku Palace, a nie tylko w celach więziennych jak próbuje nam to przedstawić Muzeum Tatrzańskie w swojej koncepcji funkcjonalno-użytkowej.
W „pokoju płaczu”, w którym stosowano wstępne tortury wobec więźniów, zaprojektowano powierzchnię poczekalni i szatni. W koncepcji funkcjonalno-użytkowej Muzeum Tatrzańskiego sala audytoryjna zlokalizowana jest w miejscu z którego krzyki i jęki katowanych członków naszych rodzin stale rozlegały się po gmachu Palace. W pomieszczeniu, gdzie znajdowała się cela dla „niebezpiecznych więźniów politycznych” oraz gdzie więziono między innymi lotników angielskich, w koncepcji funkcjonalno-użytkowej znajduje się jedno z biur Muzeum Tatrzańskiego. W Palace będzie również miejsce dla strefy odpoczynku – tu będzie można skorzystać z oferty gastronomicznej.
Na takie przeznaczenie pomieszczeń w istniejącej dokumentacji brak oficjalnego pozwolenia ze strony Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków w Krakowie.
My, potomkowie rodzin więźniów Palace, którzy oddawali swe życie za wolną i niepodległą Polskę, stowarzyszenia, oddolne ruchy społeczne dążące do zachowania miejsc pamięci narodowej, miejsc pamięci terroru niemieckiego w Polsce, obywatele Najjaśniejszej Rzeczypospolitej – Polacy, dla których pielęgnowanie pamięci o naszych przodkach i ich dziedzictwie jest obowiązkiem i testamentem zapisanym krwią naszych bliskich - jednogłośnie sprzeciwiamy się powstałej koncepcji funkcjonalno-użytkowej, która według nas bezcześci pamięć bestialsko torturowanych i mordowanych Polaków w Palace.
Rodziny więźniów Palace i ludzi, dla których pamięć o ofiarach nie jest obojętna zapraszamy do kontaktu: komitetobroncowpalace@onet.pl
Komitet Obrońców Palace
opr.s/