Czym są konsultacje społeczne i czemu służą? (art. sponsorowane)

Portal organizacji pozarządowych podaje bardzo przystępną definicję tego, czym są konsultacje społeczne i czemu służą:

„Konsultacje społeczne to proces dialogu pomiędzy przedstawicielami władz (każdego szczebla – od lokalnych po centralne) a mieszkańcami, mający na celu zebranie głosów mieszkańców i w oparciu o nie podjęcie przez władze optymalnych decyzji w sprawach publicznych”.

Rozwijając powyższą definicję, konsultacje są sposobem na przedstawianie przez władze swoich planów odnośnie rozwiązań legislacyjnych, inwestycyjnych, a także innych, które mają lub będą mieć znaczący wpływ na życie społeczne. Mogą to być już gotowe plany, które poddawane są dyskusji lub przedstawiciele organów państwowych mogą zaprosić obywateli do wypracowania takich rozwiązań od samych podstaw, czyli od diagnozy, przez przygotowanie możliwych rozwiązań, aż do sposobu i formy ich realizacji. Chodzi o to, aby w ten sposób odpowiadać na zróżnicowane oczekiwania społeczne w ramach zmian w prawie czy realizowanych przedsięwzięć.

Jednocześnie główny cel określa Kodeks Konsultacji, który jest częścią rządowego programu „Lepsze regulacje na lata 2012-2015”, i dotyczy przede wszystkim „poprawy jakości decyzji i legislacji”.
Warto również znać podstawowe zasady prowadzenia konsultacji społecznych, które określają właściwą drogę do osiągnięcia wyznaczonego celu. Takich 7 zasad na swojej stronie internetowej publikuje Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej. Należą do nich:

1. Dobra wiara – konsultacje prowadzone są w duchu dialogu obywatelskiego. Strony słuchają się nawzajem, wykazując wolę zrozumienia odmiennych racji.

2. Powszechność – każdy zainteresowany tematem powinien móc dowiedzieć się o konsultacjach i wyrazić w nich swój pogląd.

3. Przejrzystość – informacje o celu, regułach, przebiegu i wyniku konsultacji muszą być powszechnie dostępne. Jasne musi być, kto reprezentuje jaki pogląd.

4. Responsywność – każdemu kto zgłosi opinię, należy się merytoryczna odpowiedź w rozsądnym terminie, co nie wyklucza odpowiedzi zbiorczych.

5. Koordynacja – konsultacje powinny mieć gospodarza odpowiedzialnego za konsultacje tak politycznie, jak i organizacyjnie. Powinny one być odpowiednio umocowane w strukturze administracji.

6. Przewidywalność – konsultacje powinny być prowadzone od początku procesu legislacyjnego, w zaplanowany sposób i w oparciu o czytelne reguły.

7. Poszanowanie interesu ogólnego – choć poszczególni uczestnicy konsultacji mają prawo przestawiać swój partykularny interes, to ostateczne decyzje podejmowane w wyniku przeprowadzonych konsultacji, powinny reprezentować interes publiczny i dobro ogólne.

Więcej informacji o zasadach prowadzenia konsultacji społecznych: www.gov.pl

Opisując konsultacje społeczne warto spojrzeć na to zagadnienie zdecydowanie szerzej. Portal organizacji pozarządowych ngo.pl pokazuje jak konsultacje wyglądają na tle dialogu obywatelskiego. Okazuje się, że na tzw. drabinie partycypacji, która określa realny wpływ obywateli na podejmowane decyzje, znajduje się dokładnie pośrodku. Najwyżej określone w tej hierarchii jest współdecydowanie i współdziałanie. Tu za przykład może posłużyć budżet obywatelski, gdzie zarówno obywatele jak i organizacje pozarządowe mogą wpływać na realne decyzje w przestrzeni publicznej.

Same konsultacje społeczne znajdują się w kategorii konsultowania, gdzie władza pyta obywatela oraz organizacje ngo o zdanie i według założenia wsłuchuje się w przedstawione opinie. Tutaj także komunikacja ma charakter dwustronny, jednak nie daje stronie obywatelskiej realnych narządzi wpływu na ostateczną decyzję władz.

W trzeciej, ostatniej i niejako najniższej kategorii jest informowanie, które z zasady jest formą jednokierunkową, przekazującą obywatelom informacje na temat planowanych i realizowanych działań.

Jak przypomina Portal organizacji pozarządowych, podstawy procesu włączania obywateli w proces decydowania w ważnych sprawach społecznych stanowi Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej w art. 4, który podkreśla w pkt. 1, że „Władza zwierzchnia w Rzeczpospolitej Polskiej należy do Narodu”, a w pkt. 2, że „Naród sprawuje władzę przez swoich przedstawicieli lub bezpośrednio”. Jednak bezpośrednią podstawę prawną do przeprowadzania konsultacji społecznych w samorządzie znajdziemy w następujących aktach prawnych:
ustawa o samorządzie gminnym z 8 marca 1990 roku,
ustawa o samorządzie powiatowym z 5 czerwca 1998 roku,
ustawa o samorządzie wojewódzkim z 5 czerwca 1998 roku.

W przypadku konsultacji społecznych z organizacjami pozarządowymi przepisy określone są w ustawie o działalności pożytku publicznego i wolontariacie z 24 kwietnia 2003 roku.
Opracowane z wykorzystaniem materiałów z następujących serwisów:
www.poradnik.ngo.pl
www.gov.pl



I. Punkty nieodpłatnej pomocy prawnej prowadzone przez Stowarzyszenie Sursum Corda:
KOŚCIELISKO (budynek Ośrodka Pomocy Społecznej, ul. Nędzy Kubińca 140), wtorek i piątek w godz. 11.00 – 15.00.
PORONIN (budynek Ośrodka Pomocy Społecznej, ul. Józefa Piłsudskiego 15), poniedziałek, środa i czwartek w godz. 8:00 – 12:00.

II. Pozostałe punkty nieodpłatnej pomocy prawnej:
ZAKOPANE (Starostwo Powiatowe, Pawilon C), od poniedziałku do piątku w godz. 9.00 – 13.00.

III. Punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego prowadzone przez Stowarzyszenie Sursum Corda:
BUKOWINA TATRZAŃSKA (budynek Urzędu Gminy, ul. Długa 144), poniedziałek w godz. 13.00 – 17.00.
BUKOWINA TATRZAŃSKA (budynek Gminnej Biblioteki Publicznej, ul. Kościuszki 36), wtorek i środa w godz. 13:00 – 17:00.
BIAŁY DUNAJEC (budynek Urzędu Gminy), czwartek i piątek w godz. 8:00 – 12:00.

Harmonogram pracy punktów na terenie Powiatu Tatrzańskiego jest również dostępny na stronie internetowej Starostwa Powiatowego:
http://www.powiat.tatry.pl/index.php/urzad/pomoc-prawna


Praca punktów w czasie stanu epidemii wywołanego koronawirusem
W związku z wprowadzeniem w Polsce stanu epidemii wywołanego koronawirusem, nieodpłatna pomoc prawna oraz nieodpłatne poradnictwo obywatelskie są udzielane wyłącznie za pomocą środków komunikacji na odległość. W przypadku powrotu do trybu stacjonarnej pracy punktów – stosowny komunikat zostanie umieszczony na stronie Starostwa Powiatowego w Zakopanem.

W celu skorzystania z nieodpłatnej pomocy prawnej, poradnictwa obywatelskiego lub mediacji wystarczy wyłącznie wcześniejsza rejestracja (bez konieczności przesyłania wniosku oświadczenia):
- samodzielnie - online: poprzez stronę internetową www.np.ms.gov.pl
- telefonicznie: 18 20 239 14 (od poniedziałku do piątku w godz. 9.00 – 14.30)

W przypadku pytań prosimy o kontakt:
- Starostwo Powiatowe w Zakopanem, tel. (18) 20 239 14, od poniedziałku do piątku w godz. 9.00 – 14.30.
- Stowarzyszenie Sursum Corda, tel. (18) 44 11 994, od poniedziałku do piątku w godz. 8.00 – 16.00