"Spadkobiercy wolności". Niezapomniane chwile z historią w Rabie Wyżnej (zdjęcia)

Pałac Głowińskich oraz jego mieszkańcy Jan i Róża Zduniowie, a potem Wanda i Kazimierz Głowińscy odegrali ważną rolę nie tylko w życiu mieszkańców Raby Wyżnej, ale też regionu krakowskiego czy podhalańskiego. Mowa tutaj o roli dworu jako ośrodka kulturotwórczego szczególnie w czasach międzywojnia. To w dworze pielęgnowano wartości takie jak: przywiązanie do ojczyzny, do ziemi, do tradycji. W początkowym zaś okresie okupacji – dwór pełnił rolę ośrodka konspiracji niepodległościowej. Mieszkańcy Raby Wyżnej łączą rozwój rabiańskiej kultury i historii z dworem i rodziną Głowińskich, szczególnie z Różą Zduń „Panią Dziedziczką” i jej córką Wandą Głowińską.

W ubiegłym roku Koncertowy Przewrót Pałacowy był okazją, żeby przypomnieć historię dworu, jego właścicieli i ich zasług dla lokalnej społeczności. W tym roku wybrzmiał duch patriotyzmu i myśli niepodległościowej, który zawsze unosił się nad dworem, ale i nad całą okolicą i to właśnie i Głowińscy, i lokalni bohaterowie grali najważniejsze role, podczas widowiska „Spadkobiercy wolności”, według scenariusza i w reżyserii dyrektor Gminnego Ośrodka Kultury Anny Piaskowy. To wydarzenie interaktywne łączące światło, muzykę, taniec i śpiew, opowiadające w sposób interdyscyplinarny o kulturze, tradycji i działaniach niepodległościowych skupionych w dworze i na terenie Raby Wyżnej. Ten słowno-muzyczny spektakl jest opowieścią o dziedzictwie rabiańskiego dworu, lokalnych bohaterach walki o wolność z historią Polski w tle. Ukazana poezją, narracją i piosenkami historia walk o wolność rozpoczyna się ukazaniem paralelizmu jaki istniał między dworem w Soplicowie z „Pana Tadeusza”, a dworem w Rabie Wyżnej. Oba dwory były ostoją polskości, w obu pielęgnowano uczucie patriotyzmu, polskie tradycje i obyczaje ziemiańskie, uczty, polowania, grzybobrania – w obu dworach zatrzymał się czas. Widowisko opowiadające o działaniach niepodległościowych kończy się wyborem Karola Wojtyły na Papieża i zasługami św. Jana Pawła II w budowaniu demokracji i wolności w Polsce oraz wydarzeniami do Okrągłego Stołu, nawiązując po drodze do tajnego nauczania w naszym regionie, roli partyzantów, Szlaku Kurierów „Szkoła:, Konfederacji Tatrzańskiej, bohaterów II wojny światowej. Było to piękne i ważne.

W widowisku tym, w roli gwiazd wieczoru, wzięli udział znakomici i uznani śpiewacy Olga Szomańska i Janusz Radek oraz duet śpiewaków Monika Biderman-Pers i Piotr Karzełek w towarzystwie wokalistów Studia Piosenki Young Stars z Raby Wyżnej. W specjalnie przygotowanych na ten wieczór aranżacjach muzycznych usłyszeliśmy największe przeboje polskiej piosenki patriotycznej i rozrywkowej. Tak dobrany repertuar pozwolił publiczności włączyć się w taniec i śpiew, oraz – po pierwsze – uczestniczyć bezpośrednio w tworzeniu kultury, a po drugie – być świadomym trudów walki o niepodległość widzem, tytułowym „spadkobiercą wolności”. Ozdobą widowiska był wieczorny pokaz ognia, tańca i pirotechniki. Wydarzenie poprowadzili Anna Piaskowy oraz aktor Cezary Skrocki, a oprawę multimedialną przygotowała Marta Skrocka.

Organizatorom udało się stworzyć atmosferę przedwojennych czasów, lat 20. i 30. i 40. ub. w. Plenerowe rekonstrukcje zwyczajów i tradycji dworu, zwyczajów łowieckich, pokazy kuchni myśliwskiej czy zielarstwa wzbudziły duże zainteresowanie wśród widzów. Odbyło się wiele rekonstrukcji w formie warsztatów, zabaw twórczych. Plener rysunkowy, tradycje leśnictwa i łowiectwa, oraz „fabryka wódek zdrowotnych” nawiązywały do pasji i działalności dziedzica Jana Zdunia. Warsztaty i stragany zielarskie, potrawy w ziołach, kuchnia dworska z potrawami epoki inspirowane były zamiłowaniem do zielarstwa dziedziczki Róży Zduń oraz tradycją gościnności dworu.

Zabawie towarzyszyły dioramy wojenne, zabawy dawne, turniej brydża, warsztaty robienia drewnianych zabawek, kasyno w parku, samochody przedwojenne i wojenne. A na piknikowej scenie tancerze Baletu Dworskiego Cracovia Danza przedstawili taneczny obraz „Tamte lata, tamte dni” – kostiumowy wieczorek taneczny okresu międzywojennego z Ostatnim Mazurem („Jeszcze jeden mazur dzisiaj”), którym to wtedy kończyły się wszystkie przedwojenne bale i potańcówki.

Na roztańczonej scenie zaprezentowali się też panie i panowie ze Stowarzyszenia Dawnej Rabki Czar z modą i tańcami lat 20., 30. i 40. XX wieku, czarując publiczność epokowymi strojami. Odbył się pokaz i konkurs rodzinny na najpiękniejszą stylizację retro.

Mieszkańcy Raby Wyżnej chcieliby, aby piękny, choć podupadły Pałac Głowińskich znowu żył i odzyskał dawny blask. Póki co udaje się przywrócić jego świetność w inny sposób. Organizowany drugi rok z rzędu piknik retro "Koncertowy Przewrót Pałacowy" ponownie przeniósł mieszkańców i wszystkich gości imprezy do najpiękniejszych, szykownych i eleganckich, lat 20. ub.w., kiedy dwór tętnił życiem. A Gminny Ośrodek Kultury w Rabie Wyżnej zadbał o wszystkie detale, dzięki którym wydarzenie powtórzyło ubiegłoroczny sukces.

To był piękny dzień 4 sierpnia 2024 roku. I nie przeszkodziła pogoda, która płatała figle. Było naprawdę pięknie i to gdzie by nie spojrzeć – stroje, tańce, piosenki, gry, zabawy, jadło, atmosfera… Rabiański piknik retro zyskał już renomę, a mieszkańcy i turyści chcą kolejnych edycji.

Zapraszamy do obejrzenia relacji fotograficznej autorstwa wyjątkowego artysty Roberta Łajki.

Anna Piaskowy / Gminny Ośrodek Kultury w Rabie Wyżnej