Jubileusz 30-lecia Euroregionu "Tatry" (zdjęcia)

Podczas uroczystości prezydencki minister Piotr Ćwik wręczył nadany przez Prezydenta RP Złoty Krzyż Zasługi Władysławowi Biedzie, byłemu burmistrzowi Limanowej, za zasługi w działalności na rzecz samorządu terytorialnego w Polsce oraz odczytał również list skierowany do organizatorów i uczestników jubileuszowych obchodów.

- Serdecznie pozdrawiam wszystkich zgromadzonych na uroczystościach z okazji jubileuszu 30-lecia Euroregionu "Tatry". Gdy w 1994 roku zawiązali Państwo tę transgraniczną organizację, skupiającą polskie i słowackie jednostki samorządu terytorialnego, była to jedna z pierwszych tego typu inicjatyw zapowiadających integrację naszych państw ze Wspólnotą Europejską. Działo się to dwa lata po podziale Czechosłowacji, dekadę przed wstąpieniem naszych krajów do Unii Europejskiej i 13 lat przed przystąpieniem do układu z Schengen. Z perspektywy minionych 30 lat inicjatorów i twórców Euroregionu "Tatry" można określić mianem awangardy polskiej i słowackiej integracji europejskiej. Serdecznie Państwu dziękuję za sformułowanie tej - nowatorskiej na owe czasy - wizji współpracy transgranicznej oraz za jej konsekwentną realizację. Dziękuję za Państwa zaangażowanie w zmienianie na lepsze pięknej ziemi tatrzańskiej - napisał Prezydent Andrzej Duda w okolicznościowym przesłaniu.

Podczas jubileuszowej uroczystości na ręce Ministra Piotra Ćwika przekazano statuetkę Honorowego Członka Euroregionu "Tatry", który to tytuł został przyznany przez Związek Euroregion "Tatry" Prezydentowi RP Andrzejowi Dudzie.

- Mamy dziś ogromną przyjemność i wielki zaszczyt, że możemy wspólnie z naszymi Słowackimi Partnerami świętować 30-lecie Euroregionu "Tatry". Podpisana w 1994 roku umowa dała formalny początek działalności Związku, którego działalność w ostatnich trzech dekadach niezwykle mocno się ożywiła z wielką korzyścią dla nas wszystkich - mieszkańców obszarów przygranicznych Polski i Słowacji. Można dziś wprost powiedzieć, że łączą nas Tatry. Formalna współpraca, którą od 30 lat wspólnie realizujemy, otwiera nam szerokie perspektywy. (...) Życzmy sobie, aby w kolejnych latach kontakty jeszcze bardziej się umacniały, stając się tym samym ożywczymi impulsami generującymi zrównoważony rozwój naszych regionów - mówił wicewojewoda małopolski Ryszard Śmiałek.

Wicewojewoda Ryszard Śmiałek wręczył 4 wyróżnionym osobom odznaki honorowe "Za zasługi dla Samorządu Terytorialnego". Zostały one przyznane przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji na wniosek stowarzyszenia Związek Euroregion "Tatry".

Członkiem honorowym euroregionu został wicemarszałek Witold Kozłowski.

Zakończeniem jubileuszowych obchodów było uroczyste podpisanie Umowy o współpracy pomiędzy Związkiem Euroregion "Tatry" w Nowym Targu a Združeniem Euroregion Tatry w Kieżmarku, wyznaczającej kierunki dalszej działalności w związku z nową perspektywą finansową Unii Europejskiej.

***

Gdy pod koniec sierpnia 1994 roku samorządowcy z obu stron Tatr podpisywali umowę o założeniu transgranicznego stowarzyszenia, było to niejako zwieńczeniem ich trzyletnich starań, znacznie wyprzedzających tak znamienne wydarzenia, jak ratyfikacja Konwencji Madryckiej czy powstanie samodzielnej Republiki Słowackiej.

Powstanie Euroregionu "Tatry" było modelowym przedsięwzięciem lokalnych samorządów polsko-słowackiego pogranicza. Nawiązywało do historycznych korzeni i wzajemnych relacji sąsiedzkich, idealnie wpisując się w ideowe założenia powstałej właśnie Unii Europejskiej, o której jeszcze po obu stronach Tatr nie myślano zbyt poważnie. Ba, słowacki odpowiednik, Zdrużenie Region "Tatry" jeszcze przez kolejne dwa lata czekał na rejestrację w Bratysławie...

Trzydzieści lat minęło, jak sparafrazowali to sprowadzeni z wielkiego świata artyści na scenie Miejskiego Centrum Kultury w Nowym Targu, która była w tym dniu licznie oblegana przez posłańców władzy państwowej, miejscowych parlamentarzystów czy działaczy z obu spotykających się, polsko-słowackich stron; niektórym z nich przypięto nawet okolicznościowe medale. Czuwał nad tym niestrudzenie będący jeszcze w formie prezes Bogusław Waksmundzki i dzielna primatorka Trsteny, Magdalena Zmarzlakova. A było niełatwo. Po efektownym, choć w ekspresowym tempie wybrzmiałym ekranowym przekazie trzech dekad osiągnięć Euroregionu, nastał maraton nie do końca czytelnych adresów, z których jednak można było wyłowić nazwiska ludzi zasłużonych dla transgranicznego stowarzyszenia, takich jak nieżyjący już Peter Burian czy Wendelin Haber i wielu innych, jeszcze żyjących.

W najdłuższym wystąpieniu słowackiej nestorki i parlamentarzystki, Olgi Marhulikovej, obok przypomnienia licznych udanych projektów, w areopagu twórców Euroregionu kilkakrotnie pojawiło się nazwisko Antoniego Nowaka, którego zabrakło podczas na jubileuszowej imprezie, a o którego pytało wielu, zwłaszcza słowackich, gości. Dla uspokojenia zainteresowanych powiem, że współzałożyciel ?Tatr" chwilowo wzmacnia zdrowie i niebawem pewnie będzie mógł się spotkać ze swymi transgranicznymi przyjaciółmi...

Oddzielne miejsce pragnę poświęcić wystąpieniu, jak zawsze brawurowego, profesora Stanisława Hodorowicza. Chociaż nasz znakomity góralski fizykochemik rozpoczął monolog od wielkiego wybuchu sprzed kilkunastu miliardów lat, w kwadrans doszedł pod Tatry, gdzie zajął się warstwą gleby, znajdującą się pod ziemią orną, czyli tak zwanym podglebiem. Przenośnia ta posłużyła mówcy za źródło transgranicznego stowarzyszenia, z którego tryskają wartości, wspólne dla ludów, żyjących po obu stronach Tatr. Gdzie ważne jest zrozumiałe przez wszystkich słowo, gdzie przyroda skłania do wysiłku i mozolnej pracy, która wyzwala wiele wartościowych cech, takich jak honor, przyjaźń i dążenie do wolności.

Wspólne, historyczne, geograficzne, kulturowe czy gospodarcze podglebie Małopolski, Kraju Pesovskiego czy Żilińskiego łączy nasze narody, co podkreśliła w swoim przemówieniu pani Zlata Siposova, Było to jej pożegnalne wystąpienie, gdyż kierowany przez nią Konsulat Generalny w Krakowie, decyzją władz słowackich zostanie zamknięty z końcem tego roku. Dyplomatycznym łącznikiem na tym terenie pozostanie Wiesław Wojas i Konsulat Honorowy Republiki Słowackiej w Zakopanem, jednak nowe zadania i kierunki dalszej działalności wyznacza ratyfikowana podczas konferencji umowa pomiędzy euro regionalnymi związkami w Nowym Targu i Kieżmarku.

A o najważniejszych dokonaniach, projektach, organizacji i ludziach z nimi związanych, uczestnicy jubileuszowego spotkania mogli dowiedzieć się z kart znakomitego vademecum wiedzy o Euroregionie ?Tatry", autorstwa naszej niezmordowanej kronikarki, Anny Majorczyk. Szkoda tylko, że album kończy się w 2021 roku; czas, aby to uzupełnić przed następnym jubileuszem!

Jacek Sowa, r/