Zabytkowe szybowce nad zboczem Litwinki w Czarnej Górze (zdjęcia)

• Mucha nad Litwinką (zdjęcia)

Pierwszy zlot, jaki odbył się rok temu - okazał się wielkim sukcesem. Na starcie stanęło kilkanaście zabytkowych i współczesnych szybowców z załogami całej Polski. Wtedy to pierwszy raz od 1923 roku ze szczytu Litwinki ponownie wzleciały zabytkowe konstrukcje, których start odbywał się przy pomocy lin gumowych ciągniętych przez 8 osobowe załogi.

Tym samym Podhale stało się po Bieszczadach (Szybowisko w Bezmiechowej) drugim miejscem w Polsce gdzie wykonuje się tego typu starty, których rodowodu śmiało można szukać w początkach szybownictwa. Mucha, Ka-7,Lis czy Grunau Baby po wzbiciu się w powietrze przechodzi do tzw. lotu żaglowego na zboczu, którego czas uzależniony jest od kierunku i prędkości wiejącego wiatru, a przede wszystkim od umiejętności pilota, który te prądy wznoszące musi umieć odpowiednio wykorzystać.

Niewątpliwie największą atrakcją dla widzów jest możliwość oglądania nietypowych i widowiskowych startów a także samego lotu, który odbywa się w niewielkiej odległości od urwiska nad rzeką Białką, skąd te zabytkowe szybowce przechodzą do lotu na lądowiska zlokalizowane u podnóża Litwinki (obok boiska) oraz na drugim brzegu rzeki Białki w Białce Tatrzańskiej. Szybowce po lądowaniu muszą zostać rozmontowane, zapakowane na specjalne przyczepy i wywiezione na startowisko, gdzie zostają ponownie złożone i przygotowane do kolejnych lotów. W tym roku atrakcje lotnicze wzbogacono o krótkie pokazy w locie samolotów zabytkowych i historycznych a także współczesnych szybowców wyczynowych. Ze względu na małą ilość miejsc postojowych na szczycie oraz wąską drogę, która musi być przejezdna dla załóg z szybowcami dojazd dla widzów zapewniony będzie przez darmowe busy organizatora odjeżdżające z bezpłatnego parkingu przy wyciągu Koziniec – Ski w Czarnej Górze.

Skąd w ogóle pomysł, żeby w tym miejscu i w tak nietypowy sposób latać na szybowcach? Miejscowość Czarna Góra i położone na jej terenie wzniesienie Litwinka w roku 1923 były świadkami ważnego wydarzenia związanego z historią polskiego lotnictwa, a w szczególności lotnictwa bezsilnikowego, nazwanego w czasach późniejszych szybownictwem. Wtedy to w tym miejscu zorganizowano pierwsze w Polsce Krajowe Zawody Szybowcowe, które zapoczątkowały współzawodnictwo w sporcie szybowcowym. Zawody te były również początkiem rywalizacji w konstruowaniu szybowców przez krajowych inżynierów skupionych w różnych ośrodkach, min we Lwowie, Lublinie czy Warszawie.

Jak doniosłe było to wydarzenie, możemy przekonać się sięgając do ówczesnej prasy "Kurier Poznański” 10 sierpnia 1923 roku donosił: "Wszystkie zapisane do konkursu płatowce (zapisano 14, wystartowało 9) nie tylko, że zbudowane są w Polsce, ale i według planów i pomysłów polskich konstruktorów (...) Specjalnie trzeba podkreślić w nadchodzącym konkursie dwie okoliczności, z których słusznie możemy czerpać zadowolenie ambicji narodowych. Po pierwsze urządzając ten konkurs - Polska staje na czwartym miejscu (po Niemczech, Francji i Anglii) w rzędzie państw, które lotem bezmotorowym się zainteresowały. Po drugie konkurs ten zawdzięczamy inicjatywie prywatnej instytucji, jaką jest poznański Związek Lotników Polskich, a wszystkie aparaty budowane są własnym kosztem konstruktorów.”
Pierwsze trzy próbne loty podczas zawodów, wykonał Tadeusz Karpiński na szybowcu Akar. Pierwszy lot trwał 68 sekund, drugi 24 sekundy, trzeci lot trwał 37 s. Na starcie stanęło ostatecznie dziesięciu pilotów przy czym dwóch pilotów latało na jednym szybowcu typu Akar. Szybowce uczestników konkursu ulokowane zostały w trzech namiotach lotniczych na zachód od zbocza, tuż za rzeką Białką. Starty przeprowadzano przy użyciu liny wzlotowej. Regulamin zawodów przewidywał rozegranie trzech konkurencji długotrwałości lotu, przelotu i żaglowania. Na uwagę zasługuje lot wykonany przez Tadeusza Karpińskiego w dniu 1 września, który trwał 165 s. Start nastąpił podczas wichury poprzedzającej burzę, a lądowanie nastąpiło z powodu gwałtownej ulewy. Zawody były przerwane zmienna pogodą. Ostatecznie pierwsze miejsce w zawodach zajął Tadeusz Karpiński na szybowcu Akar.

Członkowie i sympatycy Aeroklubu Nowy Targ, chcąc upamiętnić to ważne wydarzenie z historii polskiego lotnictwa postanowili zorganizować już po raz drugi zlot zabytkowych szybowców połączony z zawodami, które odbędą się dokładnie w tym samym miejscu, czyli na Czarnej Górze obecnie znanej jako Litwinka. W czasie zlotu zaprezentowane zostaną szybowce pochodzące sprzed 1960 roku.

Zaplanowano przeprowadzenie lotów polegających na grawitacyjnych startach szybowców ze startowiska na szczycie Litwinki (obok punktu widokowego w kierunku zachodnim oraz obok górnej stacji kolei krzesełkowej w kierunku północnym). Starty wspomagane będą użyciem lin gumowych, a lądowania odbędą się na wyznaczonych lądowiskach zlokalizowanych po północnej stronie wzniesienia (obok boiska) oraz po zachodniej stronie Białki Tatrzańskiej ( na tyłach Zajazdu Białczańskiego) .

Harmonogram Zlotu:
Sobota – 14.09.2019

9:00 - Odprawa pilotów i załóg
11:00 - 14:00 - Starty z lin gumowych szybowców: Mucha 100, Mucha Std, Lis, KA 7, KA 8, Grunau Baby - I konkurencja
14:00 - 16:00 - Pokazy dynamiczne samolotów: Nieuport 11, Nieuport 17, Piper Cub, Boeing Stearman oraz współczesnych szybowców: JS 1, JS 3, DG 1000
16:00 - 17:00 - Prezentacja statyczna zabytkowych szybowców biorących udział w zlocie - otwarte wejście na startowisko, możliwość zrobienia zdjęć z szybowcami i załogami, prezentacje indywidualne.
17:00 - 19:00 - Starty szybowców z lin gumowych - II konkurencja
19:00 - Niespodzianka (wieczorny pokaz sztucznych ogni - wiatrakowiec)

Niedziela - 15.09.2019

9:00 - Odprawa pilotów i załóg
11:00 - 14:00 - Starty z lin gumowych szybowców: Mucha 100, Mucha Std, Lis, KA 7, KA 8, Grunau Baby - I konkurencja
14:00 - 16:00 - Pokazy dynamiczne samolotów: Nieuport 11, Nieuport 17, Piper Cub, Boeing Stearman oraz współczesnych szybowców: JS 1, JS 3, DG 1000
16:00 - 17:00 - Prezentacja statyczna zabytkowych szybowców biorących udział w zlocie - otwarte wejście na startowisko, możliwość zrobienia zdjęć z szybowcami i załogami, prezentacje indywidualne.
17:00 - Zakończenie Zlotu

Wydarzenia towarzyszące podczas Zlotu:
- grupa rekonstrukcyjna z okresu I Wojny Światowej
- loty balonów na ogrzane powietrze
- grill
- strefa zabaw dla dzieci
- samochody zabytkowe

Wydarzenia towarzyszące – bezpłatne wzloty balonem na uwięzi (w zależności od siły wiatru oraz pogody), prezentacja statyczna szybowców oraz wystawy plenerowe.

Ze względu na małą ilość miejsca na szczycie góry zostanie wprowadzony zakaz wjazdu dla uczestników nie biorących udziału w imprezie. Dojazd zapewniony będzie przez darmowe busy odjeżdżające z bezpłatnego parkingu przy wyciągu Koziniec-Ski.

Link do wydarzenia na fb: https://www.facebook.com/events/2386182468307138/

opr. Robert Koprowski, zdj. Michał Adamowski oraz fotografie archiwalne