Alert
W myśl art. 31 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, z chwilą zawarcia małżeństwa pomiędzy mężem i żoną powstaje z mocy ustawy wspólność ustawowa małżeńska. W praktyce oznacza, to, że wszystko co odtąd będą gromadzić w trakcie trwania związku małżeńskiego, stanie się ich majątkiem wspólnym. Stanowi on bazę i zabezpieczenie dla tworzącej się rodziny, a obejmuje m.in. wynagrodzenie za pracę, dochody z działalności biznesowych, kupione nieruchomości. Oznacza to, że nawet osobista pensja, jaka by nie była, stanowi majątek wspólny i potocznie mówiąc - nie można z nią zrobić tego co się chce, bez zgody męża czy żony. Bowiem małżonkowie mogą, a nawet muszą rozporządzać majątkiem razem. Wspólnotą majątkową nie są objęte natomiast dobra, które każde z małżonków zgromadziło przed ślubem. Zatem to, co zarobili, kupili lub otrzymali przed ślubem, jest majątkiem osobistym każdego z nich, o którym mogą decydować samodzielnie (art. 33 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego).
Co to jest intercyza i jakie są jej rodzaje
Zgodnie z Kodeksem rodzinnym i opiekuńczym, domyślnym sposobem uregulowania ustroju majątkowego po ślubie jest małżeńska wspólność majątkowa. Nie każdemu jednak takie rozwiązanie odpowiada, dlatego ustawodawca dał możliwość zmiany zasad wspólności majątkowej poprzez podpisanie tzw. intercyzy, czyli umowy majątkowej małżeńskiej. Jest to dokument sporządzony w formie aktu notarialnego, zmieniający ustawowy porządek majątkowy małżonków i regulujący ten ustrój na nowo. Intercyza jest kojarzona najczęściej z całkowitą rozdzielnością majątkową, czyli sytuacją, w której od podpisania dokumentu majątek wspólny przestaje istnieć lub w ogóle nie powstaje (intercyzę można zawrzeć w dowolnym momencie trwania małżeństwa, a także przed ślubem). W ramach umowy można też ograniczyć wspólność majątkową, czyli wyłączyć tylko pewne określone części z majątku wspólnego (np. ich wynagrodzenia za pracę) lub ją rozszerzyć o to, co zgodnie z ustawą weszłoby w skład majątków osobistych (zgromadzonych przed ślubem). Rozszerzenia nie można jednak dokonać wobec wszystkich rodzajów dóbr majątkowych. W myśl art. 49 k.r.o. do majątku wspólnego nie mogą wejść m.in. przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny czy prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie (alimenty, służebności osobiste). Najrzadziej spotykanym rodzajem intercyzy jest rozdzielność majątkowa z wyrównaniem dorobków, co oznacza, że w trakcie trwania małżeństwa mąż i żona dysponują majątkami osobistymi, nie mając majątku wspólnego. Kiedy umowa przestaje obowiązywać (np. po rozwodzie), dorobek zostanie wyrównany poprzez przekazanie określonej kwoty pieniędzy lub prawa majątkowego tej osobie, która zgromadziła mniejszy majątek. Ten rodzaj intercyzy wybierają głównie pary, w których tylko jedna ze stron jest czynna zawodowo i pomnaża swój dorobek, a druga zajmuje się domem i z różnych przyczyn nie pracuje.
Intercyza - wymagania i koszty spisania
Małżonkowie lub narzeczeni, którzy zdecydują się na którąś z form intercyzy, muszą spotkać się z notariuszem, bo do zawarcia umowy majątkowej konieczny jest akt notarialny (art. 47 § 1 k.r.o). Bez niego ustalenia będą nie ważne. W kancelarii wymagana jest obecność osobista, bo na warunki muszą zgodzić się obie strony, a do podpisania intercyzy potrzebne są dokumenty tożsamości oraz akt małżeństwa (jeśli ma to miejsce po ślubie). Notariusz zapyta też o podstawowe dane osobowe - imiona, nazwisko, imiona ojca i matki, numer PESEL, adres zamieszkania i korespondencji. Koszty związane z podpisaniem intercyzy to: taksa notarialna (maksymalna stawka to 400 zł zgodnie z § 8 pkt 2 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dn. 28 czerwca 2004r. w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej), podatek VAT (23% od kwoty taksy) i opłata za odpis (oryginał aktu notarialnego zostaje zawsze w kancelarii notarialnej, w której został sporządzany).
Zalety i wady intercyzy
Jak sama nazwa wskazuje, rozdzielność majątkowa sprawia, że z prawnego punktu widzenia mamy do czynienia z odrębnymi majątkami małżonków, czyli nie występuje majątek wspólny. W tej sytuacji mąż i żona zachowują w całości swoje wynagrodzenie, dochody z osobistego majątku, oszczędności na prywatnych kontach czy składki na subkoncie emerytalnym. W takim układzie, każde z nich ma pełną kontrolę na własnymi finansami i nie musi pytać współmałżonka o zgodę na wydatki ze swojego odrębnego majątku. Intercyza chroni też majątek jednego z małżonków przed odpowiedzialnością za długi drugiej strony (istnieją jednak pewne wyjątki, o których mowa będzie w dalszej części artykułu). Podpisanie takiego dokumentu może być korzystnym rozwiązaniem w sytuacji, gdy jeden z małżonków jest uzależniony i w ten sposób naraża rodzinę na kłopoty finansowe. Z kolei jeśli dojdzie do rozwodu, dzięki intercyzie postępowanie sądowe może być krótsze. Byli małżonkowie nie będą musieli dokonywać podziału majątku wspólnego, bo takowego nie było. Nie da się jednak ukryć, że intercyza może komplikować zarządzanie finansami w codziennym życiu małżeńskim, jak również uniemożliwia wspólne rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT).
Intercyza a długi współmałżonka
Co do zasady nie jest możliwe egzekwowanie długu jednego małżonka z odrębnego majątku drugiego. Natomiast istotne ograniczenie tej ochrony znajdziemy w art. 47? Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego: Małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome. To oznacza, że nie odpowiadamy za długi naszego współmałżonka, ale tylko wtedy gdy jego wierzyciele zdawali sobie sprawę z rozdzielności majątkowej. Jeśli np. zostali poinformowani o intercyzie już po zawarciu umowy, to ta okoliczność nie ma znaczenia prawnego i wówczas ewentualne roszczenia z powodu długów naszego współmałżonka, mogą mieć wobec nas. Ważna jest też data podpisania aktu notarialnego. Jeśli intercyza została podpisana już po ogłoszeniu upadłości, umowa nie będzie obowiązywać, ponieważ prawo nie działa wstecz. Warto też wiedzieć, że rozdzielność majątkowa nie ma wpływu na orzekanie o winie w trakcie rozwodu. To oznacza, że wcale nie chroni przed obowiązkiem alimentacyjnym na byłego małżonka. Decyzją sądu, winowajca musi płacić na byłego męża czy żonę na takich samych zasadach jakie stosuje się w przypadku wspólnego majątku małżeńskiego.
Intercyzę można zastąpić bardziej neutralnymi określeniami, tj. "umowa przedmałżeńska" czy "umowa majątkowa małżeńska", co może wpłynąć na sposób postrzegania jej przez społeczeństwo. Warto jednak pamiętać, że bez względu na nazewnictwo, każda para ma prawo do samodzielnego podejmowania decyzji, które najlepiej odnoszą się do jej sytuacji życiowej i odpowiadają na ich potrzeby. Przed podpisaniem umowy regulującej majątkowe stosunki małżeńskie, warto skonsultować się z prawnikiem, tak aby wybrać rozwiązanie zabezpieczające interesy dwóch stron.
Jeśli potrzebujesz bezpłatnej porady prawnej lub mediacji - taką pomoc uzyskasz w Punktach Nieodpłatnej Pomocy Prawnej oraz Nieodpłatnego Poradnictwa Obywatelskiego. Lokalizacja punktów na terenie Powiatu Nowotarskiego:
I. Punkty nieodpłatnej pomocy prawnej prowadzone przez Stowarzyszenie Sursum Corda - pomoc prawna świadczona przez adwokatów i radców prawnych:
JABŁONKA (budynek Centrum Kultury Górnej Orawy ul. 3-go Maja 3), poniedziałek i wtorek w godz. 8.00 - 14.00, czwartek i piątek: 14.00 - 18.00.
KROŚCIENKO NAD DUNAJCEM (budynek Urzędu Gminy, Rynek 35), poniedziałek w godz. 7.30 - 15.30, piątek: 7.30 - 11.30
ŁAPSZE NIŻNE (budynek remizy Ochotniczej Straży Pożarnej, ul. Jana Pawła II18), wtorek w godz. 13.00 - 17.00, czwartek: 10.00 - 14.00.
II. Pozostałe punkty nieodpłatnej pomocy prawnej - pomoc prawna świadczona przez adwokatów i radców prawnych
RABA WYŻNA (budynek Urzędu Gminy, Raba Wyżna 41), poniedziałek w godz. 9.00 - 15.00, środa i piątek: 8.00 - 15.00.
NOWY TARG (budynek Urzędu Gminy, ul. Bulwarowa 9), poniedziałek w godz. 11.30 - 15.30, od wtorku do piątku: 10.00 - 14.00.
CZARNY DUNAJEC (budynek Urzędu Miasta i Gminy, ul. Józefa Piłsudskiego 2), poniedziałek w godz. 13.00 - 18.00, środa i czwartek: 10.00 - 15.00, piątek: 9.00 - 14.00.
OCHOTNICA DOLNA (budynek Urzędu Gminy, os. Dłubacze 160), poniedziałek w godz. 12.00 - 16.00, środa i piątek: 8.00 12.00.
MANIOWY (budynek Urzędu Gminy, ul. Gorczańska 3), wtorek w godz. 9.30 - 13.30, czwartek: 9.00 - 13.00.
III. Punkty nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego prowadzone przez Stowarzyszenie Sursum Corda - poradnictwo obywatelskie świadczone przez adwokatów i radców prawnych:
NOWY TARG (budynek Starostwa Powiatowego), poniedziałek i wtorek w godz. 14.00 - 18.00, środa i czwartek: 8.00 - 12.00, piątek: 12.00-16.00,
RABKA ZDRÓJ (budynek Urzędu Miejskiego, ul. Parkowa 2), poniedziałek w godz. 11.00 - 16.00, wtorek, środa i piątek:. 8.00 - 13.00.
Harmonogram pracy punktów na terenie Powiatu Nowotarskiego jest również dostępny na stronie internetowej Starostwa Powiatowego:
https://www.nowotarski.pl/bip/starostwo_powiatowe/dokumenty/harmonogram-pracy-punktow-nieodplatnej-pomocy-prawnej-oraz-punktow-nieodplatnego-poradnictwa-obywatelskiego-na-terenie-powiatu-nowotarskiego-w-2025-roku-961.html
oraz na stronie internetowej Stowarzyszenia Sursum Corda: https://www.sc.org.pl/co-robimy/nieodplatna-pomoc-prawna/nasze-punkty-pomocy/powiat-nowotarski-2025/
Kto może skorzystać z systemu nieodpłatnych świadczeń:
Z nieodpłatnej pomocy skorzystać może każda osoba fizyczna, po podpisaniu w puncie pomocy oświadczenia, że nie jest w stanie ponieść kosztów odpłatnej pomocy prawnej.
Od 16 maja 2020 r. z nieodpłatnych świadczeń mogą korzystać także osoby prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą, niezatrudniające innych osób w ciągu ostatniego roku (także w zakresie tejże działalności). Warunkiem uzyskania pomocy w takim przypadku jest złożenie dodatkowego oświadczenia, że osoba prowadząca jednoosobową działalność nie zatrudniała innych osób w ciągu ostatniego roku.
Kobiecie, która jest w ciąży udzielanie pomocy prawnej odbywa się poza kolejnością.
Rejestracji można dokonać:
W celu uzyskania pomocy w punkcie nieodpłatnej pomocy prawnej i nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego należy dokonać wcześniejszej rejestracji.
- samodzielnie - online: całodobowo poprzez stronę internetową https://zapisy-np.ms.gov.pl
- telefonicznie: 18 26 61 331 (od poniedziałku do piątku w godz. 7.30 - 15.30)
Informacje na temat nieodpłatnej pomocy prawnej oraz nieodpłatnego poradnictwa obywatelskiego (w tym mediacji) na terenie Powiatu Nowotarskiego dostępne są na stronie internetowej Starostwa Powiatowego:
https://www.nowotarski.pl/nieodplatna-pomoc-prawna/dokumenty/komunikat-879.html oraz na stronie internetowej Stowarzyszenia https://www.sc.org.pl/co-robimy/nieodplatna-pomoc-prawna/nasze-punkty-pomocy/powiat-nowotarski-2025/
W przypadku pytań prosimy o kontakt:
Starostwo Powiatowe w Nowym Targu, tel. 18 26 61 331, od poniedziałku do piątku w godz. 7.30 - 15.30,
Stowarzyszenie Sursum Corda, tel. 18 44 11 994, od poniedziałku do piątku w godz. 8.00 - 16.00.
"Zadanie publiczne finansowane ze środków budżetu Państwa, realizowane przez Powiat Nowotarski"
+48 796 024 024
