Wspomnienie ks. Ferdynanda Machaya

Ksiądz Ferdynand Machay urodził się 4 maja 1889 roku w Jabłonce; nauki pobierał w gimnazjum w Trzcianie i w seminarium duchownym w Budapeszcie. W roku 1912 otrzymał święcenia kapłańskie; następnie sprawował funkcję wikarego w parafiach m.in. w Rużomberku, a po wojnie w Bukowinie-Podszklu i w Lipnicy Wielkiej. W latach 1913-1914 był współpracownikiem „Gazety Podhalańskiej”. W czasie I wojny światowej był kapelanem w armii austro-węgierskiej.

W roku 1919 udał się z delegacją polskich górali do Paryża, biorąc udział w oficjalnej audiencji u prezydenta USA Woodrowa Wilsona.

Po uzyskaniu w latach 20-tych XX w. rządowego stypendium udał się na studia do Paryża, ale nie ograniczył się tylko do studiów. We Francji zaangażował się w działalność duszpasterską wśród licznej polskiej emigracji zarobkowej, zwłaszcza wśród robotników rolnych. Ukoronowaniem pobytu na studiach było uzyskanie przez Ks. Machaya w roku 1930 doktoratu w paryskim Instytucie Katolickim.

Do Polski ks. Ferdynand Machay powrócił w 1924 r. i od tego czasu na stałe związał się z Krakowem. Został sekretarzem Ligi Katolickiej oraz redaktorem naczelnym krakowskiego tygodnika diecezjalnego „Dzwon Niedzielny” (1924-1929). Od 1937 roku był proboszczem na krakowskim Salwatorze.

W czasie II wojny światowej ks. Machay był proboszczem parafii i kościoła pw. św. św. Jana Chrzciciela i Augustyna na Zwierzyńcu, gdzie pomagał ludziom cierpiącym głód i nędzę, opiekował się krakowską inteligencją pozbawioną środków do życia.

Za odmowę współpracy z okupantem hitlerowskim nie ominęły ks. Machaya prześladowania. Życiem za działalność konspiracyjną w AK zapłacili jego siostra Józefa Mika i szwagier Emil Mika (oficerowie AK), ludzie wielce zasłużeni dla Orawy i Polski.

23 października 1944 roku arcybiskup Adam ks. Sapieha mianował księdza Ferdynanda Machaya archiprezbiterem bazyliki Najświętszej Panny Maryi w Krakowie, przy której w latach 1930-1933 pełnił funkcję wikarego, później dziekanem Krakowa i prałatem domowym Piusa XII.

Ksiądz Ferdynand z racji swojego autorytetu celebrował najbardziej uroczyste nabożeństwa z okazji świąt narodowych, wygłaszał płomienne, a władzom niezbyt miłe kazania. Znał go i czcił cały Kraków.

Zmarł 31 lipca 1967 roku, a w jego pogrzebie i złożeniu zwłok na salwatorskim cmentarzu uczestniczyły tysiące krakowian. Uroczystościom pogrzebowym przewodniczył ks. Kardynał Karol Wojtyła.

Jego imię nosi od 2 czerwca 2006 roku Gimnazjum w Jabłonce. W poniedziałek 28 listopada 2011 roku przed budynkiem szkoły nastąpi odsłonięcie i poświęcenia pomnika patrona szkoły księdza infułata Ferdynanda Machaya.

Z tej okazji Poczta Polska w Nowym Sączu wydała okolicznościową kartkę pocztową oraz pamiątkowy stempel, które można będzie nabyć w Urzędzie Pocztowym Jabłonka.

opr. wm/