Wszystkie wyżej wymienione miejscowości były lokowane na miejscu starych osad. Ogień równo trawił te osady na przestrzeni wieków, jak również doświadczały je zarazy. Plus minus podobny czas lokacji i podobny styl miejskiej zabudowy - pomiędzy Nowym Targiem i Jezioranmi. Wszystkie miejscowości, czyli Waksmund, Nowy Targ i Jeziorany leżały na znaczących szlakach handlowych.
I tyle znaków równości.
Kiedy po lasach okalających dzisiejsze Podhale dumnie chodziły niedźwiedzie i królowały wilki, to na terenie dzisiejszych Jeziorna już był notowany młyn wodny. Same Jeziorany, to przepiękna miejscowość doświadczona wiatrem historii. Ludzie zaprawieni w boju, twardzi, dumni i charakterni jak my górale.
Teren, na którym założono Jeziorany, już w wiekach wcześniejszych był zasiedlony przez Prusów. Zajmowało go plemię Bartów, a ich ziemie wchodziły w skład Małej Barcji. Pobliskie Tłokowo mogło być ważnym ośrodkiem władzy plemiennej. Świadczą o tym pojawiające się w dokumentach dotyczących okolicznych wsi wzmianki mówiące o obszarze Tłokowo.
W wyniku zapisu papieża Innocentego IV z 1243 roku, ustanawiającego na terenach zamieszkiwanych przez Prusów podział na diecezje, i po podboju tych ziem przez Krzyżaków, okolice dzisiejszych Jezioran zostały oddane pod jurysdykcję biskupa warmińskiego. Miasto zostało oficjalnie założone 5 lutego 1338 roku, a zasadźcą został Henryk Wandepfaffe. Pod aktem lokacyjnym, w zastępstwie biskupa Hermana z Pragi, który dopiero w kwietniu tegoż roku dotarł do swojej diecezji, podpisali się: proboszcz braniewski Mikołaj oraz wójt krajowy Henryk Luter. Miastu zapisano 110 włók ziemi, w tym 11 przyznano sołtysowi, 6 na uposażenie kościoła, po jednej na zabudowę miasta i zamkowe pastwisko, a 30 na wspólne użytkowanie mieszkańców. Pozostałe 61 podzielono pomiędzy osadników, z których większość pochodziła z okolic Ornety, Dobrego Miasta i Lidzbarka Warmińskiego. Nowo założone miasto w dokumentach nazwano civitas Seburg, lecz szybko, ze względu na otaczające je liczne jeziora i założenie zamkowe, zaczęto używać nazwy Seeburg, czyli Zamek nad Jeziorem (polscy osadnicy nazywali miasto Zyborkiem). Od XV wieku pojawia się także polska nazwa Jeziorany. Przywilej lokacyjny miasta potwierdził w 1389 roku biskup Henryk Sorbom, dodając mieszkańcom 40 włók lasu i prawo do połowu ryb w okolicznych jeziorach.
Miasto podczas swojej kilkusetletniej historii było nie tylko świadkiem wielu wojen, które przetaczały się przez Warmię, ale również boleśnie ich doświadczało. Już w niecałe sto lat po lokacji podczas tzw. wojny głodowej, pomiędzy Polską a Zakonem Krzyżackim, w 1414 roku Jeziorany i okoliczne wioski zostały splądrowane i spalone. Kolejna wojna, ze względu na długość jej trwania zwana trzynastoletnią (1454-1466), również mocno dotknęła mieszkańców. 26 stycznia 1456 roku miasto zostało złupione przez krzyżackich knechtów. Później Jeziorany kilkukrotnie stawały się łupem żołnierzy zwaśnionych stron. Po zawarciu II pokoju toruńskiego w 1466 roku nie dane było mieszkańcom długo cieszyć się spokojem. Dotknęły ich skutki konfliktu pomiędzy biskupem warmińskim Mikołajem Tungenem a polskim królem Kazimierzem Jagiellończykiem, zwanego przez historyków wojną księżą. W 1472 roku polscy żołnierze spalili przedzamcze.
Można odnieść wrażenie, że czerwony kur na przemian z morowym powietrzem i zbrojnymi oddziałami upodobały sobie to niewielkie warmińskie miasteczko. Zaraza szalała tu w latach 1570, 1587 i 1743. W 1633 roku wybuchł wielki pożar miasta. Sporą jego część płomienie strawiły również w 1656 roku. Nie wspominając o wojskach szwedzkich w wieku XVII i XVIII oraz francuskich i rosyjskich w roku 1807. Miasto walczyło z ogniem w roku 1743, w lipcu 1783, maju 1807 oraz w sierpniu 1842 i w roku 1871. Po przejściu linii frontu podczas II wojny światowej połowa miasta legła w gruzach. Przez te wszystkie stulecia mieszkańcy wykazywali się jednak niebywałym hartem ducha i wiarą w lepsze jutro, gdyż mimo tych przeciwności wciąż odbudowywali swoje zniszczone miasto.
Najstarszym zabytkiem i w prawie niezmienionej formie jest kościół Św. Bartłomieja budowany w latach 1360-1390.
Urokliwe kamienice, bliskość jezior i tajemnicza góra zamkowa.
Jeżeli będziecie mieli okazję do zwiedzenia, serdecznie zachęcam.
Bartłomiej Kuraś
Partnerzy:
podhale24.pl
Bruśnica - z miłości do folkloru
Dariusz Grylak
naszahistoria.pl
Skontaktuj się z nami
- +48 796 024 024
+48 18 52 11 355 - redakcja@podhale24.pl
- m.me/portalpodhale24
Adres korespondencyjny
Podhale24.pl
ul. Krzywa 9
34-400 Nowy Targ
ul. Krzywa 9
34-400 Nowy Targ
Informacje
Obserwuj nas