101 rocznica urodzin Jana Matei - Ogniowca odznaczonego Krzyżem Walecznych - podhale24.pl
Czwartek, 28 marca
Imieniny: Anieli, Renaty, Kastora
Nowy Targ
Clouds
10°
Wiatr: 22.572 km/h Wilgotność: 55 %
Clouds
11°
Wiatr: 20.952 km/h Wilgotność: 54 %
Clear
10°
Wiatr: 19.368 km/h Wilgotność: 51 %
Clear
14°
Wiatr: 19.872 km/h Wilgotność: 49 %
Clouds
12°
Wiatr: 25.272 km/h Wilgotność: 55 %
Clouds
Wiatr: 18.684 km/h Wilgotność: 66 %
Jakość powietrza
28 %
Nowy Targ
8 %
Zakopane
18 %
Rabka-Zdrój
Nowy Targ
Bardzo dobra
PM 10: 14 | 28 %
Zakopane
Bardzo dobra
PM 10: 4 | 8 %
Rabka-Zdrój
Bardzo dobra
PM 10: 9 | 18 %
20.01.2023, 10:04 | czytano: 1512

101 rocznica urodzin Jana Matei - Ogniowca odznaczonego Krzyżem Walecznych

Poznajcie Jana Mateję Torbiarza ps. Jawor. Urodził się w 1922 roku w Kościelisku. Tam za młodych lat nawiązał wiele przyjaźni, które przetrwały wojnę oraz ciężki okres sowieckiej okupacji.

Z lewej Jan Mateja Jawor, z prawej Antoni Cycoń/ Siwe Skałki
Z lewej Jan Mateja Jawor, z prawej Antoni Cycoń/ Siwe Skałki
Był żołnierzem 2 Kompanii Tatrzańskiej Zgrupowania BŁYSKAWICA Majora Józefa Kurasia Ognia. Zaufany łącznik Majora pomiędzy Sztabem oraz 2 i 3 Kompanią.

Jan Mateja Jawor - rynek w Szaflarach

W 1942 zostaje wcielony do Zakopiańskiego Niemieckiego Baudienst i umieszczony w Obozie Pracy w tzw. Olszynkach pod Górką w Zakopanem. Razem z braćmi Urbasiami z Kościeliska w 1943 uciekają z tego obozu. Nawiązuje kontakt ze swoim kolegą Bolesławem Skublem oraz Andrzejem Lasakiem i Tadeuszem Murańką. Cała czwórka postanawia czynnie walczyć z okupantem niemieckim. Udają się przez Biały Dunajec w Gorce. Po drodze dowiadują się od spotkanego Andrzeja Skwarka, że Niemcy sprzątnęli Duszę - dowódcę oddziału partyzanckiego o pseudonimie Szarota. Sami słysząc odgłosy strzelaniny przemieścili się do Szaflar, a później przez zaufanego Jana Kundziara ps. Niedzwiedź zostali wprowadzeni do oddziału BIAŁE ORŁY podlegającego Zgrupowaniu WILKI Józefa Kurasia. Bierze udział w wielu akcjach, np. przy wysadzaniu mostów w Chabówce i Rabce czy w słynnej bitwie w Ochotnicy.

Jan Mateja Jawor

To tam w czasie niemieckiej obławy nawiązuje praktycznie koleżeński stosunek z Józefem Kurasiem. W pewnym momencie zostają sami, wtedy jeszcze z porucznikiem, ale już Ogniem. Są pewni że Niemcy ich dopadną. Siedzą cichutko w zagajniku. Porucznik wyciąga konserwę i mówi: “zjedzmy Jasiu, bo jak nas dopadną to nie będziemy przynajmniej głodni.”

Jan Mateja - zdj. wykonane przed ślubem r. 1947

Jakimś cudem Niemcy przechodzą obok. To właśnie w takich przypadkach rodziła się więź między żołnierzami i dowódcą. To wtedy Ogień podjął decyzję, że Jasiek będzie nosił pseudonim Jawor tak samo jak Murańka. Po wkroczeniu Rosjan, kiedy Józef Kuraś zrozumiał co kombinują wspólnie z polskimi komunistami Jawor w dalszym ciągu pozostawał w ścisłym kontakcie z Ogniem, zostając zaufanym łącznikiem przy tworzeniu PLUTONU ŚMIERCI oraz 2 Kompanii Tatrzańskiej. To właśnie w tym czasie przechodzi pod bezpośrednie dowództwo Stefana Ostaszewskigo pseudonim Rysiek. Uczestniczy w wielu akcjach m.in. w słynnej bitwie z UB i KBW na Gubałówce. Jest członkiem 2 Kompanii do samego końca jej istnienia czyli do marca 1947.

Partyzanci 2 i 3 Kompanii. Jan Mateja Jawor czwarty od prawej

Po śmierci Ognia na rozkaz jego zastępcy czyli Jana Kolasy Powichra ujawnia się w PUBP w Nowym Targu. Nie przestaje jednak kontaktować się z pozostałymi przy życiu partyzantami Oddziału Błyskawica. Nawiązuje bezpośrednią łączność z Józefem Świdrem pseudonim Pucuła oraz pochodzącym z Wileńszczyzny Antonim Wąsowiczem pseudonim Roch. Ci dwaj zawiązują Oddział Wiarusy. Świder zostaje pierwszym dowódcą i przyjmuje pseudonim Mściciel. Walka z komunistami trwa nadal. Na rozkaz Mściciela Jan Mateja przybywa razem z nim do Kościeliska i nawiązuje kontakt ze starym druhem Waligórą oraz człowiekiem, który był odpowiedzialny za meliny i bunkry z bronią Stanisławem Szymaniakiem. Waligóra pełni funkcję łącznika między przebywającym w Szczawnie Zdroju Janem Kolasą Powichrem i wspólnie z Władysławem Kolasą Zemstą przywozi rozkaz, który mówi że dostępna i pozostała broń ma być w razie potrzeby dostarczana do oddziału Wiarusów. Odpowiedzialnymi za zaopatrzenie zostają Jawor, Waligóra i Szymaniak.

W 1948 roku na skutek zdrady Jan Mateja Jawor zostaje aresztowany przez UB i umieszczony w więzieniu UB w Zakopanem. Cele dla więźniów mieściły się w piwnicach słynnej cukierni w Podwórku u Skóbla w Zakopanem. Nowa siedziba przy ul. Kościuszki 10 jeszcze była w remoncie. W nocy UB zatrudniało więźniów do sprzątania Krupówek. W tym też czasie pojawił się pomysł odbicia Jawora, ale na wyraźną prośbę żony nie poczyniono tego kroku.

Został przewieziony do Nowego Targu. Zdrajcami, którzy przyczynili się do pojmania Jawora okazali się byli partyzanci, którzy wcześniej walczyli w oddziale Ognia. Swoją cegiełkę w zatrzymaniu Jawora miało też trzech konfidentów z Kościeliska o UBeckich pseudonimach: Bystry, Szydło, oraz Twardy.

Z lewej Jan Mateja Jawor, z prawej Antoni Cycoń/ Siwe Skałki

Jawor zostaje poddany bestialskiemu śledztwu najpierw w Zakopanem, Nowym Targu, a następnie na Montelupich w Krakowie.

W Nowym Targu na UB była pewna pani oficer, która specjalizowała się w przesłuchiwaniu Ogniowych chłopaków. Jej koronną "sztuczką" było zgniatanie przesłuchiwanym jąder kleszczami. Jawor też doświadczył tej przyjemności.
Za walkę o wolną o niepodległą Polskę został skazany na wieloletnie więzienie. UBecy osadzają razem z nim w celach byłych kolegów z oddziału (tzw. agentów celnych), będących jednocześnie szpiclami. Przywożą mu do więzienia na konfrontację byłego dowódcę Ryśka. Jawor zorientował się w tej grze i napluł Ostaszewskiemu w twarz jednocześnie mówiąc, że nigdy nie miał takiego dowódcy. A Rysiek? Był już niestety po tamtej stronie…

Jan Mateja “Jawor” torturowany i maltretowany nigdy nie wydał żadnego kolegi. Był żołnierzem wiernym złożonej przysiędze do końca. Został zwolniony po amnestiach w czerwcu 1953 roku.

Jawor w latach 70-tych powiedział Nam, że jak go wypuścili to przyjechał do Kościeliska do rodzinnego domu i do domu Bolka (Bolesława Skubla “Waligóry). Domownik patrząc przez okno i widząc, że drzwi do domu są otwarte krzyczał do bawiącego się dziecka przed domem: do chałpy i zawiyroj drzwi bo dziod po wsi chodzi. Tym “dziodem” okazał się wychudzony Jawor. Nie poznali Go, gdy przyszedł odwiedzić swego kolegę.

Po tym jak dowiedział się od rodziny Skubla, że Bolka zastrzelili i nie oddali, usiadł z głową w dłoniach i płakał.
Rodzina Bolesława Skubla miała szczęście poznać Jawora. Jak opowiadaj Jawor przyjeżdżał często z małym synkiem którego odsyłał do rodzinnego domu a on razem z Dziadkiem Sablikiem i wujkiem Wilkiem opowiadali o wojennych losach.

Dzisiaj, po wielu latach od tamtych tragicznych wydarzeń poznali córki Jana Matei. W miarę czasu oraz możliwości opowiadają sobie historię “Ogniowych” żołnierzy, którzy dla Ojczyzny poświęcili swe życie.

Odznaczenie Jna Metei


Jan Mateja został odznaczony 15 października 1991 roku za udział w walkach Krzyżem Walecznych. Warto nadmienić w tym miejscu, że wielu Ogniowym żołnierzom proponowano te odznaczenia…



Na skutek propagandy komunistycznej, która kładła ogromny nacisk na to, by zdyskredytować Zgrupowanie Błyskawica, w społeczeństwie krąży do dziś wiele przekłamań historycznych. Niestety w nurt ten wpisują się również pseudohistorycy, domowi amatorzy, którzy opierając się na sfałszowanym dzienniku “Ognia” stają się uczestnikami fałszerstwa w tym samym stopniu co osoby, które ów dziennik sfałszowały.

Cześć i Chwała Bohaterom!

Spadkobiercy mjr Józefa Kurasia "Ognia" i jego żołnierzy ZP Błyskawica
Reklama
reklama
reklama
reklama
reklama
reklama
reklama
Zobacz także
komentarze
kulfon10:08, 21 stycznia 2023
Cześć i chwała Bohaterom!
Do Prowda23:01, 20 stycznia 2023
Spełniam życzenie dla Tys Prowda i wszystkich miłośników historii życia "Ogniowców"czy napisać kilka stron uzasadnienia tego wyroku?

Sąd Koleżeński Okręgu Kraków ŚZŻAK
Orzeczenie
Sprawę rozpoznano 14. 04. 2016 r. w nieobecności strony obwinionej, co jest zgodne z § 14 u.5 Regulaminu Sądów Koleżeńskich ŚZŻAK.
Skład orzekający: Teofil Wojciechowski, przewodniczący. Zbigniew Solak, Stanisław Wieciech. Strony:
- pokrzywdzona: Prezes Koła Nowy Targ ŚZŻAK;
- obwiniona: Tadeusz Morawa, Marek Zapała, członkowie Koła Nowy Targ ŚZŻAK.
Strona pokrzywdzona zarzuca obwinionym: przywłaszczenie mienia Koła Nowy Targ SZZAK poprzez zawłaszczenie sztandaru bojowego AK wraz z akcesoriami - 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK Obwodu Nowy Targ - przekazanego Kołu Nowy Targ ŚZŻAK przez kombatantów AK jako naturalnemu spadkobiercy; przywłaszczenie Archiwum Koła Nowy Targ ŚZŻAK z teczkami osobowymi (54) gromadzonymi od czasu powstania obwodu AK w Nowym Targu z danymi wrażliwymi kombatantów; nie rozliczenie się ze składek członkowskich na kwotę 2276,92 zł, niepłacenie składek członkowskich; sprzedawanie po 10 zł ?Zeszytów Historycznych? członkom i sympatykom ŚZŻAK pomimo, że Koło Nowy Targ uzyskało dotację Burmistrza Miasta Nowy Targ w wysokości 5000 zł, by w/w mogli otrzymać powyższy "Zeszyt Historyczny? nr 7 bezpłatnie. Dysponent tej darowizny Marek Zapała nie rozliczył się z jej realizacji; od 2014 r. permanentne ignorowanie zasad współżycia społecznego szkodzącego nie tylko lokalnemu kołu ale w ogóle ŚZŻAK.
Sąd Koleżeński na podstawie swego przekonania opartego na ocenie całokształtu dowodów w odniesieniu do czynów objętych skargą i zeznań świadków uznał stronę obwinioną za winną (jednogłośnie) i orzekł (jednogłośnie) karę usunięcia ze Związku Tadeusza Morawy i Marka Zapał
Do Prowda22:59, 20 stycznia 2023
Spełniam życzenie dla Tys Prowda i wszystkich miłośników historii życia "Ogniowców"czy napisać kilka stron uzasadnienia tego wyroku?

Sąd Koleżeński Okręgu Kraków ŚZŻAK
Orzeczenie
Sprawę rozpoznano 14. 04. 2016 r. w nieobecności strony obwinionej, co jest zgodne z § 14 u.5 Regulaminu Sądów Koleżeńskich ŚZŻAK.
Skład orzekający: Teofil Wojciechowski, przewodniczący. Zbigniew Solak, Stanisław Wieciech. Strony:
- pokrzywdzona: Prezes Koła Nowy Targ ŚZŻAK;
- obwiniona: Tadeusz Morawa, Marek Zapała, członkowie Koła Nowy Targ ŚZŻAK.
Strona pokrzywdzona zarzuca obwinionym: przywłaszczenie mienia Koła Nowy Targ SZZAK poprzez zawłaszczenie sztandaru bojowego AK wraz z akcesoriami - 1. Pułku Strzelców Podhalańskich AK Obwodu Nowy Targ - przekazanego Kołu Nowy Targ ŚZŻAK przez kombatantów AK jako naturalnemu spadkobiercy; przywłaszczenie Archiwum Koła Nowy Targ ŚZŻAK z teczkami osobowymi (54) gromadzonymi od czasu powstania obwodu AK w Nowym Targu z danymi wrażliwymi kombatantów; nie rozliczenie się ze składek członkowskich na kwotę 2276,92 zł, niepłacenie składek członkowskich; sprzedawanie po 10 zł ?Zeszytów Historycznych? członkom i sympatykom ŚZŻAK pomimo, że Koło Nowy Targ uzyskało dotację Burmistrza Miasta Nowy Targ w wysokości 5000 zł, by w/w mogli otrzymać powyższy "Zeszyt Historyczny? nr 7 bezpłatnie. Dysponent tej darowizny Marek Zapała nie rozliczył się z jej realizacji; od 2014 r. permanentne ignorowanie zasad współżycia społecznego szkodzącego nie tylko lokalnemu kołu ale w ogóle ŚZŻAK.
Sąd Koleżeński na podstawie swego przekonania opartego na ocenie całokształtu dowodów w odniesieniu do czynów objętych skargą i zeznań świadków uznał stronę obwinioną za winną (jednogłośnie) i orzekł (jednogłośnie) karę usunięcia ze Związku Tadeusza Morawy i Marka Zapał
Marek Zapała21:56, 20 stycznia 2023
Niedawno wydaliśmy książkę ?4 batalion ?Lamparta? w materiałach źródłowych?. W bardzo dokładnym wykazie uzupełnionym przez dr. IPN Golika ? takiego nazwiska ani pseudo nie ma. Prezentowany dokument jest sprzeczny w samej treści. Prawdopodobnie miał w tym udział stary fantasta ogniowiec Figus.
prawdaczyfałsz19:18, 20 stycznia 2023
@Tadeusz Morawa syn żołnierza AK-WiN;byłoby dobrze podzielić się wiadomościami jak to się stało,że śp.Pana Ojciec podobno pełnił ważną funkcję Szefa Kancelarii w Komendzie Powiatowej milicji obywatelskiej w Nowym Targu,widzę że o Ogniowcach ma Pan szeroką wiedzę to może teraz parę zdań czy tak rzeczywiście było,proszę znów nie odsyłać mnie do IPN?
Tys Prowda18:39, 20 stycznia 2023
Jesteś pan panie Morawa ciemny jak tabaka w rogu , cytując klasyka. Nie ośmieszaj się pan. W tamtych czasach w każdym rejonie Polski młodzi chłopcy wstępowali do milicji.Jak się zorientowali czym to pachnie gremialnie wstępowali w partyzanckie szeregi. Tak było wszędzie. To co pan cytujesz , te akta Jana Mateji to jest prawda tyle że nie zmieni pan tym rzeczywistości. Nie zmieni to tego że to własnie JAWOR w 1991 roku został odznaczony za walkę w szeregach Armii Krajowej. Chyba trzeba opublikować WYROK Sądu Koleżeńskiego Światowego Związku Żołnierzy AK wywalający pana i pańskiego kolegę z szeregów Związku. Ten pana niezależny związek to towarzystwo chlopców w krótkich majteczkach - tym nie odwróci ani nie zmieni pan tego Wyroku. Na dokładkę pójdzie to słynne acz skrzętnie przez pana ukrywane i przemilczane oświadczenie seniora z 17 sierpnia 1945 w którym sprzedał kolegów i miejsca składowania broni.To jest ten czas...
Tadeusz Morawa, syn żołnierza AK-WiN15:47, 20 stycznia 2023
IPN Kr 07/956
Materiały z akt dochodzenia w sprawie zabójstwa Józefa Oppenheima i usiłowania zabójstwa Wandy Gentil-Tippenhauer w dn. 29 stycznia 1946 r. w mieszkaniu na Krzeptówkach w Zakopanem prowadzonego przeciwko: Tadeusz Murańka, imię ojca: Franciszek, ur. 12-07-1924 r.
Tadeusz Morawa,syn żołnierza AK-WiN15:24, 20 stycznia 2023
IPN Kr 0159/1361
Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Nowym Sączu [1975] 1983-1990
Tytuł: Akta Personalne i Kartoteka- Funkcjonariusz MO Mateja Jan, imię ojca brak danych, data urodzenia 19-01-1922 r.
dodaj komentarz

Komentarze są prywatnymi opiniami czytelników portalu. Podhale24.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść komentarzy. Podhale24.pl zastrzega sobie prawo do nie publikowania komentarzy, w szczególności zawierających wulgaryzmy, wzywających do zachowań niezgodnych z prawem, obrażających osoby publiczne i prywatne, obrażających inne narodowości, rasy, religie itd. Usuwane mogą być również komentarze nie dotyczące danego tematu, bezpośrednio atakujące interlokutorów, zawierające reklamy lub linki do innych stron www, zawierające dane osobowe, teleadresowe i adresy e-mail oraz zawierające uwagi skierowane do redakcji podhale24.pl (dziękujemy za Państwa opinie i uwagi, ale oczekujemy na nie pod adresem redakcja@podhale24.pl).

reklama
reklama
Pod naszym patronatem
Zobacz wersję mobilną podhale24.pl
Skontaktuj się z nami
Adres korespondencyjny Podhale24.pl
ul. Krzywa 9
34-400 Nowy Targ
Obserwuj nas