Podhalanie i Spiszacy na odpuście w węgierskim Derenku (zdjęcia)

Tegoroczny odpust miał też swój własny akcent, uroczyście podpisano porozumienie o współpracy pomiędzy BORSOD-TORNA-GÖMÖR EGYESÜLET z Edelény, a Stowarzyszeniem Rozwoju Spisza i Okolicy z siedzibą w Łapszach Niżnych.

Celem współpracy będzie wymiana doświadczeń oraz pomoc we wzajemnym świadczeniu usług agroturystycznych, popularyzowaniu miejscowych produktów rolniczych, rzemieślniczych i regionalnych. Umowę zawarto w ramach lokalnych grup działania LEADER, a realizacja jej odbywać się będzie na warunkach unijnego Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Porozumienie podpisali - ze strony węgierskiej przewodnicząca miejscowego LGD Pasztor Edina i Julian Kowalczyk, prezes Stowarzyszenia Rozwoju Spisza i Okolicy, który otrzymał okazały koszyk miejscowych produktów, swoisty pakiet nadziei całego przedsięwzięcia, a dodać można, że obie strony mają naprawdę warunki i możliwości, by zaistnieć i osiągnąć sukces, nie tylko regionalny, nawet szerzej, w Europie.

Podpisanie porozumienia nastąpiło podczas uroczystego odpustu, poprzedziła go podniosła msza, którą koncelebrowali: ks. Ködmön Ferenc, dziekan z parafii Szendrő, ks. Jan Byrski – proboszcz parafii pw. św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza z Białki Tatrzańskiej, ks. Karol Kozłowski SChr – proboszcz Polskiej Parafii Personalnej w Budapeszcie, ks. Robert Kukuczka SDB – duszpasterz młodzieży romskiej w Kazincbarcika.

Na święto Polonii Węgierskiej przybyli m.in. dr Csúcs Lászlóné Halina – przewodnicząca Ogólnokrajowego Samorządu Mniejszości Polskiej na Węgrzech, Jolán Poros Andrásné – przewodnicząca Wojewódzkiego Samorządu Mniejszości Polskiej województwa Borsod-Abaúj-Zemplén, Tóthné Mihalik Katalin – burmistrz (polgámester) Szögliget, dr Konrad Sutarski – dyrektor Archiwum i Muzeum Polonii Węgierskiej w Budapeszcie, Katarzyna Sitko – wicedyrektor Instytutu Polskiego w Budapeszcie, Pasztor Edina – przewodnicząca BORSOD-TORNA-GÖMÖR EGYESÜLET z Edelény; ze strony polskiej Julian Kowalczyk – prezes Stowarzyszenia Rozwoju Spisza i Okolicy, Maciej Płachta – przewodniczący Rady Stowarzyszenia, Jan Budz – prezes Związku Polskiego Spisza, były wójt gminy Bukowina Tatrzańska Sylwester Pytel, współorganizatorzy wszystkich dotychczasowych przyjazdów derenczan na Podhale Anna i Józef Remiaszowie z Białki Tatrzańskiej oraz Jadwiga Plucińska – szczególnie witana w Derenku, której potomkowie polskich osadników nie zapomną nigdy przywrócenia świadomości narodowej. Dziś już nie zadają sobie pytania: skąd my jesteśmy, odpowiadają, bo wiedzą, że z Podhala i Spisza! Była też szesnastoosobowa delegacja z Limanowej, stowarzyszenia, które oddaje pamięć żołnierzom 10 pułku piechoty honwedu (Miskolczi 10. honvéd gyalogezred) walczącego pod Limanową podczas I wojny światowej.

Nie zapomniano o derenczanach spoczywających na miejscowym cmentarzyku, pod symboliczną mogiłą złożone zostały kwiaty, pochyliły się głowy, co niektórzy odmówili w skupieniu paciorki.

Dzień wcześniej gospodarze gościli delegację z Podhala i Spiszu w Tiszaújváros, wieczorem w hotelu Phonix przygotowali prelekcję Poros Andrea wspomaganą przeźroczami na temat osadnictwa polskiego w Derenku. Żałować można, że dokonania etnografów i historyków z obu stron ograniczono w wystąpieniu do początku lat 80. XX wieku zapoczątkowanych przez Ryszarda Kantora i Ewę Krasińską z Uniwersytetu Jagiellońskiego, niepotrzebnie pomijając późniejsze wyniki badań, szczególnie Rémiása Tibora i jego fundamentalnego trzytomowego opracowania archiwaliów Derenku oraz tekstów Janusza Kamockiego i Jadwigi Plucińskiej.

Ze względu na uroczystość podpisania porozumienia licznie reprezentowane były miejscowe media – prasa, radio i telewizja. Na przygotowanej scenie wystąpiły zespoły, w tym żywiołowo przyjęte „Ciardasie” Mariana Kikli z Czarnej Góry, po mistrzowsku wspomagane w tańcu zbójnickim przez Andrzeja Rusnaka z Rzepisk. Dopisała pogoda, gdy w Budapeszcie i okolicy niemiłosiernie lało, tu w Derenku było upalnie, słońce świeciło pełne nadziei na przyszłość. Opuszczając Derenk słyszało się „do zobaczenia w Białce Tatrzańskiej”, tradycyjnym już dla derenczan odpuście św. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza. Zatem… do zobaczenia!

Tekst i zdjęcia: Ryszard M. Remiszewski