Na węgiel, na duszę, na spirytus... Żelazka z różnych okresów i z całego świata (podwójna galeria)

W Muzeum Podhalańskim w nowotarskim Ratuszu otwarta została dziś wystawa "Drugie życie żelazek". Są to zbiory Rafała Króla, który hojnie podzielił się swoją pasją.

Na ekspozycji znalazły się rzadko spotykane żelazka gładzące, kumulacyjne, na węgiel, na duszę, na paliwo.

Obecnie żelazko składa się z obrobionego i wygładzonego kawałka metalu – żelaza, albo różnych stopów oraz metali przejściowych. Służy do prasowania – czyli wygładzania tkanin, za pomocą wysokiej temperatury i użycia siły fizycznej.

Jak przypomniano we wprowadzeniu do wystawy "już w czasach prehistorycznych stosowano gładziki kamienne. W starożytności prasowano rozgrzanymi wałkami. W Chinach stosowano rondle wypełnione gorącą wodą. W średniowieczu wykuwano żelazka o płaskiej formie tzw. stopie. W erze nowożytnej nad stopą zainstalowano palenisko, a także wymyślono wkład z regularnej bryły tzw. duszę. Stosowano paliwa: benzynę, spirytus, gaz, naftę. W XIX i XX w. w użyciu były wszystkie typy żelazek w niezliczonych ilościach. Punktem zwrotnym okazało się zastosowanie elektryczności co sprawiło, że żelazka na prąd jako wydajniejsze wyparły dotychczasowe żelazka.

Wyrzucone, schowane, częstokroć zdekompletowane, pokryte rdzą i zbutwiałe zostały zapomniane. Obecnie wynajdywane i odnawiane dostają drugie życie, już jako przedmioty o walorach ściśle ozdobnych. Niniejsza wystawa i wywód tematyczny to próba podzielenia się ciekawostkami pod kątem: historycznym, kolekcjonerskim i renowacyjnym."

Prezentowane są między innymi żelazka w postaci smoków, łabędzi, koników, wielorybów; z ornamentami i dekoracjami: francuskie, szkockie; żelazka z rzeźbieniami: lwów, żółwi, saren, delfinów; żelazka na duszę: belgijskie, angielskie; żelazka dwukominowe, chińskie patelnie, karbownice; żelazka paliwowe ze zbiornikami, w tym z porcelany; żelazka do tworzenia ozdób kwiatowych i innych falowań; żelazka do kołnierzyków, rękawów, guzików, krawatów, kapeluszy; żelazko na koks, wodę, gaz, benzynę, czy spirytus.

opr.s/ zdj. Artur Szpringer i Maciej Gębacz